خطر افول مردم‌سالاری و گسترش احزاب افراطی در برابر آزادی و حقوق کارگران در جهان

به گزارش خبرنگار ایلنا، در سال جاری میلادی پس از برگزاری روز جهانی کارگر، این موضوع در همه جهان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که آیا انتخابات‌ها و تحولات دموکراتیک امسال تاثیر مثبتی بر زندگی کارگران خواهد داشت یا این روندهای دموکراتیک به تضعیف آزادی‌های طبقه کارگر منتهی خواهد شد؟

بررسی تایمز برابری نشان می‌دهد که امسال، یعنی در سالی که از آن به عنوان «پر انتخابات‌ترین سال ربع قرن اخیر» نام برده شده است، حدود چهار میلیارد نفر در بیش از ۴۰ کشور رای خواهند داد. 

اما اگر به وضعیت دموکراسی در سراسر جهان و به ویژه حقوق اتحادیه‌های کارگری نگاه کنیم، می‌بینیم که هم دموکراسی‌های کنونی و هم آزادی‌های اجتماعی کارگران و حقوقی مثل حق سازماندهی و اتحادیه داشتن، به شدت دچار چالش شده‌اند. بزرگ‌ترین جنبش اجتماعی جهان، جنبش اتحادیه‌های کارگری جهانی است؛ این واقعیتی غیرقابل انکار برای ماست. 

اما امروزه وخامت حال دموکراسی در جهان آشکارتر شده است. در هر منطقه از جهان ما با انقباض دموکراسی مواجه هستیم. بر اساس گزارش وضعیت جهانی دموکراسی سال ۲۰۲۳ مؤسسه بین‌المللی دموکراسی و حمایت از انتخابات مستقر در استکهلم سوئد، از سال ۲۰۱۸، کشورهای بیشتری با کاهش فرآیندهای دموکراتیک مواجه شدند. 

رتبه شاخص دموکراسی در ارزیابی مجله اکونومیست در جهان طی سال گذشته، امتیاز ۲۲/۵ داد که نسبت به امتیاز ۲۹/۵ در سال ۲۰۲۲ کاهش چشمگیری در مدتی کوتاه یافته است، زیرا جنگ و درگیری‌های سیاسی و اقتصادی، وضعیت مردم سالاری در کشورها را بدتر کرده است. این مطالعه نشان می‌دهد که در جهان تنها ۷.۸ درصد مردم، در یک «دموکراسی قابل قبول و مطلوب» زندگی می‌کنند و ۴۰ درصد کل مردم جهان هنوز تحت حکومت‌های استبدادی زندگی می‌کنند. 

این روند ضد آزادی‌های سیاسی و ضد مردم سالاری با تضعیف آزادی اتحادیه‌های کارگری همزمانی عجیبی دارد. در شاخص حقوق جهانی ۲۰۲۳ (GRI) که توسط کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری (ITUC) تهیه شده است، نقض حقوق تشکل‌های کارگری و صنفی به بالاترین حد خود در نیم قرن اخیر رسیده است: ۸۷ درصد از کشورها حق اعتصاب را نقض کرده‌اند، در حالی که ۷۹ درصد حق مذاکره جمعی را نقض کرده‌اند. GRI بدتر شدن این ارقام را طی ده سال رصد کرده است. 

این افزایش در نقض حقوق اتحادیه کارگری موازی با افزایش نابرابری اقتصادی و ناامنی در کشورها درحال گسترش است. محققان همچنین دریافته‌اند که «تراکم اتحادیه‌های کارگری در سراسر جهان (حتی در کشورهای توسعه‌یافته) کاهش یافته است و در بیشتر کشورها حق بیمه‌ها نیز کاهش داشته. 

ظهور اشکال جدید جریان‌های فاشیستی، پوپولیستی و عوام‌فریب و بیگانه هراس به دلیل گسترش فقر و سیاست‌های ریاضتی سرمایه‌داری تشدید شده است. یک مطالعه در سال ۲۰۲۲ از ۲۰۰ انتخابات در اروپا نشان داد که سیاست‌های ریاضتی منجر به «افزایش قابل توجه در سهم احزاب افراطی راستگرا و مهاجرستیز و کاهش مشارکت رای دهندگان و افزایش چندپارگی سیاسی جوامع» شده است. تجربه سال‌های اخیر مثل ابتدای قرن بیستم نشان داده که نیروهای عوام‌فریب راستگرا و پوپولیست از این وضعیت برای پیروزی در انتخابات سوءاستفاده می‌کنند و سپس عناصر دموکراسی را که به آن‌ها قدرت داده‌اند، از بین می‌برند. 

زمان آن فرا رسیده است که اتحادیه‌های کارگری نقش خود را به‌عنوان اصلی‌ترین تمرین‌کنندگان و مدافعان ارزش‌های دموکراتیک نشان دهند. به همین دلیل است که ITUC کمپیی برای دفاع از پایه‌های دموکراسی در سه عرصه مهم راه اندازی کرده است: در محل کار، در سطح ملی و در سطح جهانی. 

در حوزه دموکراسی در بازار کار: این ایده مطرح می‌شود که دموکراسی بدون اتحادیه‌های کارگری وجود ندارد! ما باید از حق خود برای آزادی تشکل، سازماندهی اتحادیه‌ها و اعتصاب دفاع کنیم. ما خواستار استیفای حق چانه زنی جمعی و گفتگوی اجتماعی، رفتار برابر با همه کارگران، و قدرت برابر در تصمیم گیری‌ها هستیم. 

در حوزه دموکراسی در سطح اجتماعی و ملی: کارگران از حق اعتراض و آزادی بیان دفاع می‌کنند. مطبوعات آزاد کلید تحقق دموکراسی در سطح ملی است. ما باید از نقش روزنامه‌نگاران و خبرنگاران به‌عنوان بخشی از ارکان مردم‌سالاری به‌منظور افشای بی‌عدالتی‌ها و افزایش آگاهی اجتماعی استفاده کنیم. ما خواهان برابری جنسیتی واقعی، سیستم‌های مالیاتی عادلانه برای تأمین مالی صندوق‌های تامین اجتماعی هستیم. این‌ها همه ابزارهای مقابله با جریان‌های افراطی راست‌گرا و فاشیست در سراسر جهان هستند. 

در حوزه دموکراسی در سطح جهانی: کارگران خواستار اصلاح ساختارهای اقتصادی بین‌المللی برای ایجاد سیستم‌های فراگیر هستند که رفاه عمومی، حقوق بشر و استانداردهای حقوقی کار را بر سود خصوصی ترجیح می‌دهند. آنان خواستار حمایت و پیشرفت چندجانبه گرایی دموکراتیک نماینده و همکاری عادلانه جهانی برای دستیابی به صلح جهانی و امنیت مشترک هستند. 

پس از برگزاری جشن‌های اول ماه می‌و روز جهانی کارگر، باید به یاد داشته باشیم که اتحادیه‌های کارگری در گذشته برای دموکراسی چه کرده‌اند و از قدرت جمعی اتحادیه‌ها برای دفاع و بازسازی دموکراسی در حال حاضر و آینده استفاده کنند. کمپین برای دموکراسی یک فراخوان روشن از کارگران، اتحادیه‌های کارگری و متحدان در سراسر جهان است تا برای تغییر دموکراتیک تجمع کنند. دموکراسی نه تنها یک آرمان سیاسی، بلکه یک واقعیت زیسته است که کارگران به بهترین وجه برای تعریف، دفاع و پیشبرد آن باید آماده شوند.