مستندی از اتاق جنگ ایران در عملیات «مروارید»/ اولین فیلم از خروج ناوچه «پیکان» از قعر دریا

علی شهاب‌الدین، کارگردان مستند انیمیشن رئال «سرنوشتِ سرنوشت» تولید مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی که این روزها در مرحله طراحی کمیک موشن‌هاست، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، درباره این فیلم گفت: استوری بُرد این فیلم انجام و تصاویر رئال مورد نیاز نیز فیلمبرداری شده است. پس از طراحی کمیک موشن‌ها به تدوین نهایی می‌رسیم.

وی با اشاره به اینکه موضوع کلی این فیلم درباره صیانت از خلیج‌فارس و اتفاقات هفت آذر ۱۳۵۹ است، افزود: در آبان‌ماه ماه سال ۱۳۵۹ یعنی دو ماه پس از شروع جنگ، اتاق جنگ ایران تصمیم می‌گیرد که یک عملیات مشترک آبی- هوایی را به نام عملیات «شهید صفری» ترتیب دهد. در فاز اول این عملیات به نیروی دریایی ماموریت داده می‌شود که ۲ سکوی بزرگ نفتی عراق را تسخیر کنند تا شریان اقتصادی کشور عراق را نابود کنند.

شهاب‌الدین ادامه داد: چند روز پس از آن بخش دوم و اصلی عملیات نیز در تاریخ آذر ماه سال ۵۹ توسط یک گروه هفت نفره شامل نیروهای ویژه با همراهی ناصر سرنوشت به عنوان افسر مخابرات انجام می‌شود و آن‌ها سکو را تسخیر می‌کنند. وقتی عراق متوجه می‌شود که نیروهای ایرانی روی سکو مستقر شده‌اند، تصمیم می‌گیرد که با بمب خودش سکو را همراه با نیروهای ایران از بین ببرد. به این دلیل کشتی‌های جنگی عراق از مخفیگاه خود خارج می‌شوند. در همین حین نیروی هوایی ایران عملیات را آغاز و حدود ۱۰ کشتی جنگی را نابود می‌کند.

این فیلمساز عنوان کرد: وقتی نیروهای ویژه سکو را تسخیر می‌کنند به آن‌ها دستور داده می‌شود که به عقب برگردند. به ناوچه پیکان با هدایت شهید همتی مأموریت داده می‌شود که ۷ پارتیزان ایرانی را به عقب برگرداند. هنگام بازگشت ناوچه پیکان مورد حمله نیروهای عراق قرار می‌گیرد و شهید همتی و تعدادی دیگر شهید می‌شوند. در این میان ۱۳ نفر از سرنشینان ناوچه پیکان زنده می‌مانند. عملیات نجات آن ۱۳ نفر انجام می‌شود اما در آن عملیات ۱۱ نفر از آن‌ها نجات پیدا می‌کنند که آقای ناصر سرنوشت و اسیر عراقی او بودند و بدون هیچ وسیله نجاتی در دریا رها می‌شوند. آن‌ها حدود ۲۴ ساعت روی دریا شناور می‌مانند و تصمیم می‌گیرند در این مدت زمان دشمنی را کنار بگذارند تا در نهایت به صورت اتفاقی توسط هلیکوپتر، نجات پیدا می‌کنند.

کارگردان «گالش منزل» در پاسخ به این پرسش که چرا به سراغ امیر سرتیپ سرنوشت، رفته است، تاکید کرد: این قصه که آقای سرنوشت با یک عراقی تنها مانده، به خودی خود جذاب است و به درام داستان کمک می‌کند، از طرف دیگر در ادامه پژوهش ما متوجه شدیم که آقای سرنوشت در سال ۱۳۶۲ یعنی سه سال پس از آن اتفاق، فرمانده ناوچه «شمشیر» بود، متوجه می‌شود که چند ناوچه عراقی به سمت سکوی نفتی نوروز حرکت می‌کند، او پس از آنکه از خداوند عمر دوباره گرفته است، موشک خود را روی یکی از ناوچه‌های عراقی لایک می‌کند و آن را غرق می‌کند که به گفته خودش همان ناوچه‌ای بوده که چند سال پیش ناوچه «پیکان» را غرق کرده بود.

او خاطرنشان کرد: هم‌زمان و در همان شب، آقای سرنوشت در یک عملیات هلیکوپتر سوپر فلون ارتش بعث عراق را هم ساقط می‌کند. روزنامه‌ها در آن زمان نوشته‌اند: «ناوچه قهرمان «شمشیر» و فرمانده شجاع آن امشب در یک عملیات فوق‌العاده یکی از ناوچه‌های رژیم بعث عراق را غرق و یکی از هلیکوپترها را ساقط کرده است.» تعدادی از افرادی که در این عملیات حضور داشتند، برای اولین بار در این مستند حاضر می‌شوند و حقایق را بیان می‌کنند، علاوه‌بر این موارد، قرار است ناوچه «پیکان» به عنوان نماد مقاومت ملت ایران که هنوز در قعر دریاست، با همکاری نیروی دریایی بیرون کشیده شود و پایان «سرنوشت سرنوشت» با این اتفاق رقم بخورد.

شهاب‌الدین با اشاره به اینکه «سرنوشت سرنوشت» را برای حضور در هجدهمین جشنواره «سینماحقیقت» آماده می‌کند، درباره ساختار آن اظهار کرد: ساختار کامیک موشن رئال، ساختاری‌ست که سال‌های اخیر بیشتر باب شده است و بیشتر به آن می‌پردازند؛ برای اینکه پروداکشن کار ما هزینه کم‌تری داشته، گویاتر باشد و ناگفته‌ها را بتوانیم به راحتی بیان کنیم، از این فرمت استفاده می‌کنیم. موضوع این فیلم، مقطعی از زمان است که باید بیشتر به آن بپردازیم و از آنجایی که عملا آرشیوی از آن وجود نداشت، کامیک موشن رئال بهترین انتخاب بود. کامیک موشن یک سوم این فیلم را شامل می‌شود.

این مستندساز در پایان با اشاره به اینکه «سرنوشت سرنوشت» با مشارکت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و شبکه افق سیما و همکاری نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران ساخته شده است، خاطرنشان کرد: در این مستند از افراد متخصصی در حوزه کامیک موشن از جمله حسن نوزادیان بهره می‌بریم که یکی از پیشگامان حرفه است و به‌عنوان طراح در این پروژه با ما همکاری می‌کند، همچنین محمدعلی یزدان‌پرست کارگردان دیگر این اثر است.