شاهد سقوط آزاد بخش تعاون هستیم

میزگرد تخصصی به مناسبت هفته تعاون با حضور مدیران عامل اتحادیه‌های تعاونی، دبیر اتاق تعاون و مدیران چند شرکت تعاونی فعال استان مرکزی در محل دفتر خبرگزاری ایلنا در این استان برگزار شد.

در این جلسه نیک عهد، سرپرست خبرگزاری، ضمن عرض خیرمقدم و تبریک هفته تعاون به دست اندرکاران این بخش با ارائه مقدمه‌ای در خصوص جایگاه بخش تعاون در اقتصاد کشور از ابتدای انقلاب اسلامی تا کنون به سیر تحولات و حضور تعاونی‌ها در عرصه‌های مختلف نظیر جنگ تحمیلی، دوران سازندگی، اصلاحات و دولت نهم و دهم و در دولت تدبیر و امید پرداخت و خواستار آن شد که شرکت کنندگان دیدگاه‌های خود را در خصوص وضعیت بخش تعاون کشور و راهکارهای توسعه آن بیان کنند.

تعاون گریز گاهی برای حل مشکلات دولتی‌ها شده است

مرتضی سورانه، مدیر عامل شرکت تعاونی اعتبار فرهنگیان، گفت: فلسفه اصلی شرکت‌های تعاونی فراموش شده، چون قرار بوده با ایجاد ارتباط مستقیم بین اعضاء، افراد از سود این همکاری بهرمند شوند اما در عمل می‌بینیم که در ادارات هرگاه که به مشکل بر می‌خورند به فکر تشکیل تعاونی می‌افتند. بهمین خاطر عمر تعاونی‌های ادارات که دولت ساخته دقیقا به مانند احزاب دولت ساخته کوتاه است و براساس اراده بهره وران شکل نمی‌گیرد و عملا کار این تعاونی دو رزدن قانون است.

وی بااشاره به بحثادغام وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: ایرادی که به این کار وارد است این است که خاستگاه وزیر، بخش کار است و طبیعتا برنامه‌ها و دیدگاهش به آن سمت گرایش دارد. در حالی‌که وزارت باید برنامه‌اش جامع باشد، در حالی که هم اینک نگاه جزیره‌ای به تعاون دارد.

سورانه با اشاره به مشکلات شرکتهای تعاونی گفت: ۳ فیلتر در راه انجام امور عادی در تعاونی‌های اعتباری وجود دارد. اول؛ وزارت تعاون. دوم؛ بانک مرکزی و سوم؛ ثبت شرکت‌ها و به همین دلیل کار با کندی شدیدی انجام می‌شود و ما شاهد هستیم وقتی به عنوان نمونه تغییرات بازرس شرکت تعاونی را به اداره تعاون اعلام می‌کنیم تا زمانی که بخواهد موضوع به بانک مرکزی و ثبت ارسال و تغییرات رسمی ثبت شود دوره بازرسی یک فرد تمام شده که جا دارد در این زمینه مسئولین اقدام شایسته بعمل آورند.

اراده‌ای نانوشته مانع توسعه بخش تعاون کشور است

مجید نیک ملکی، دبیر اتاق تعاون استان مرکزی، با اشاره به سابقه تعاون در کشور گفت: آنچه که در حال حاضر ایجاد شده محصول کار یک دولت یا یک مجلس نیست و همه دولت‌ها و مجالس در پیدایش آن نقش داشته‌اند. آنچه برای من جای بحثدارد این است که علیرغم همه صحبت‌های رسمی و وجود قانون اساسی، دستورات موکد مقام معظم رهبری و اعتقاد ظاهری مسئولان، اما اراده‌ای نانوشته مانع توسعه بخش تعاون و فراگیر شدن آن در جامعه می‌شود که به اعتقاد من این موضوع به وجود ثروت عظیم نفتی بر می‌گردد که دولت‌ها و مجالس با تکیه بر آن مشکلات و کمبود‌ها را حل می‌کنند و نیازی به حضور مردم نمی‌بینند. تنها در مقاطعی که احساس نیاز کنند همانند جنگ تحمیلی و هدفمندی یارانه‌ها دست به دامن تعاون می‌شوند اما پس از عبور بحران طوری القا می‌کنند که دیگر تاریخ مصرف تعاونی به پایان رسیده است.

وی با اشاره به بحثادغام وزارتخانه‌ها آن را کاملا غیر کار‌شناسی دانست و گفت: باید پرسید این ادغام با چه هدف و مبنایی انجام شد؟ آیا تعدا کارکنان کاهش یافت یا بودجه آن‌ها کم شد؟ خیر! فقط نام‌ها در هم ادغام شد و دولت همچنان، بهتر از گذشته با استخدام‌های فراوان کار خود را ادامه می‌دهد.

وی با اشاره به برنامه پنجم گفت: با پیش بینی‌ها و برنامه ریزی‌های انجام شده در قالب این برنامه، انتظار می‌رفت که بخش تعاون رشد ویژه‌ای داشته باشد و سهم بیشتری را در اقتصاد، از آن خود کند. اما نه تنها چنین نشد بلکه موضوع به ادغام انجامید.

وی گفت: اگر ادغام به معنی کوچک و چابک سازی باشد می‌تواند به عنوان فرصتی برای حضور بهتر و پرنگ‌تر تعاون در عرصه اقتصادی بیانجامد اما در غیر این صورت این موضوع برای هویت تعاون تهدید آمیز خواهد بود. وی ابراز امیدواری کرد در تدوین برنامه ششم به جایگاه بخش تعاون در اقتصاد توجه واقعی به عمل آید.

تعاون بین تعاونی‌ها یک مسئله ضروری است

حسین خسرو بیگی، مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های مصرف کارکنان دولت در استان مرکزی، نیز با اشاره به توانمندی‌های تعاونی‌های مصرف گفت: این اتحادیه با دارا بودن ۴۹۰۰ شعبه در کشور و امکانات کامل مانند انبار، نیرو و فروشگاه، در مقاطع حساس و مهم هم چون جنگ تحمیلی و هدفمندی یارانه‌ها به عنوان بازوی دولت عملکرده و در صحنه حضور داشته است.

وی گفت: در حوزه تعاون، در همه بخش‌ها توان‌مندی‌های بسیار بالایی موجود است. از تولید مواد خوراکی و پوشاک گرفته تا مسکن و کالاهای کشاورزی و خدمات بهداشتی و درمانی و رفاهی و تفریحی و… ولی به رغم این پتانسیل متاسفانه خود این تعاونی‌ها از این موضوع آگاهی درست و دقیقی ندارند و فاقد ارتباط رسمی هستند. تا بااطلاع از آن ضمن تقویت به یاری یکدیگر بپردازند.

وی گفت: بخش تعاون، سالم‌ترین بخش اقتصاد است که به گواه آمار از کمترین میزان فساد برخوردار است. در حالی که در بخش‌های دیگر، همه روزه شاهد هستیم که چه می‌گذرد. اما به جای اینکه به تقویت این بخش پرداخته شود، نهایتا شاهد اجرای طرح غیر کار‌شناسی ادغام بودیم.

وی ساز و کار دموکراتیک تعاونی را با وجود هیئت مدیره، مجمع عمومی و بازرس شیوه‌ای عالی برای جلوگیری از فساد دانست.

خسرو بیگی با اشاره به معضل تعاونی‌های مصرف گفت: سازمان مالیاتی در مواجهه با اصناف در موضوع ارزش افزوده نا‌کام مانده است و فقط بر سر تعاونی‌ها که دارای حساب و کتاب مشخص مالی و صورت‌های مالی معتبر هستند، زور خود را اعمال می‌‌کنند و همین موضوع باعثشده که تعاونی‌های مصرف رسما در عرصه رقابتی ۸ درصد از بخش خصوصی عقب بمانند.

مسکن مهر طرح خوبی بود که در اجرا، مشکلات فراوان داشت

فرجی، مدیر عامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسکن استان مرکزی، با اشاره به اقدامات ارزنده شرکت‌های تعاونی مسکن در زمینه ساخت و ساز در شهر‌ها و خانه‌دار کردن مردم گفت: طرح مسکن مهر از طرح‌های خوب بود که توانست بسیاری از اقشار ضعیف را به رویای خود که خانه دار شدن بود، برساند و در گران‌ترین وضعیت، حداکثر با ۳۲ میلیون تومان آورده اعضاء کار را به نتیجه رساند که این رقم در مقایسه با بخش خصوصی بسیار پایین‌تر است. اما به دلیل عدم برنامه ریزی کار‌شناسی و ناتوانی در نظارت بخش‌های دولتی و ناهماهنگی دستگاه‌های خدمات رسان با مشکلات جدی مواجه شد.

وی گفت: انجام کار مسکن مهر به صورت سه جانبه یکی از راهکار‌های بود که می‌توانست مشکلات را تا حدودی کاهش دهد.

وی با اشاره به ادغام وزارتخانه‌ها گفت: در این طرح عملا وزارت تعاون به دلیل کوچک‌تر شدن در انجام بعد نظارتی خود نا‌کام ماند.

پایداری در بخش‌نامه‌های دولتی و کار‌شناسی بودن آن‌ها را می‌خواهیم

بهشتی، مدیر عامل شرکت تعاونی تولیدی آرد ویثران، نیز با طرح این سوال که انصافا پایداری در بخش‌نامه‌های دولتی چقدر است و تا چه میزان می‌توان به آن‌ها تکیه و روی آن‌ها برنامه ریزی کرد، گفت: متاسفانه علی رغم اینکه در آموزه‌های دینی و سخنان مسئولین، همواره در امر تعاون تاکید می‌شود اما از نظر فرهنگی با مشکلاتی مواجه هستیم که باید به آن‌ها توجه ویژه شود. چرا که وقتی در ضرب المثل می‌گویم اگر شریک خوب بود خدا برای خود انتخاب می‌کرد این با اعتقاد ما در تناقض است.

وی گفت: باید موضوع بخشنامه‌های خلق الساعه را جدی گرفت که مدام شرکت‌های تولیدی را با مشکل مواجه می‌کنند. به عنوان نمونه، شرکت تعاونی آرد ویثران با چندین میلیارد تومان سرمایه گذاری در صورت‌های مالی سال گذشته خود با ۶۸۰ میلیون تومان ضرر مواجه شده است. ما در سال ۱۲هزار تن ظرفیت تولید داریم و طبق قانون برنامه پنجم وزارت بهداشت مکلف است، نسبت به جمع آوری نان‌های بی‌نام و نشان اقدام کند و یا تعرفه آب و برق و گازو… این واحد‌ها همچون واحدهای نان سنتی باشد که عملا هیچ یک از این کار‌ها اتفاق نیفتاده و ما با این مشکل مواجه هستیم.

وی با اشاره به سیستم بانکی گفت: نظام اقتصادی ما بانک محور است و همه تولید کنندگان صرفا در خدمت بانک هستند و بانک‌ها هم به جای حمایت از تولید کار بنگاه داری انجام می‌دهند و نتیجه آن هم مواردی مانند خودسوزی یک تولید کننده در واکنش به این فشار هاست.

شاهد سقوط آزاد بخش تعاون کشور هستیم
عباس سروش، مدیر شرکت تعاونی کشت و صنعت سروش سینای محلات و از تعاونی‌های بر‌تر استان در سال ۹۳، نیز گفت: با ادغام انجام شده در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نمی‌توان تعاون را‌‌ رها شده فرض کرد بلکه با تعبیر دیگر در حال سقوط آزاد از ارتفاعی بلند دانست که سرانجام نامعلومی در انتظار آن است و این وقتی خطرناک‌تر است که در زمانی که تعاون باید بازوی اقتصاد مقاومتی باشد این چنین شرایطی دارد.

وی گفت: بخش تعاون برادری خود را ثابت کرده است و هرجا که دولت کم آورده از کمک این بخش استفاده کرده است در همه جای دنیا دولت‌ها باید ابزار تعاون باشند نه تعاون ابزار دولت‌ها شود خواسته ما این است که دولت در کار تعاونی‌ها دخالت نکند و فقط با کمک به ایجاد تشکل‌های کار آمد به دستیابی به سهم ۲۵ درصدی از اقتصاد کمک کند که البته در این راه تقویت اتاق تعاون و تشکل‌های تعاونی همچون اتحادیه‌ها بسیار مناسب خواهد بود.

وی با انتقاد جدی از آمار گرایی در بخش دولتی گفت: در آمار و ارقام با تشکیل تعاونی‌های سهام عدالت و توسعه عمران شهرستان و مسکن مهر و… به لحاظ آمار بخش عمده‌ای از جمعیت را زیر مجموعه بخش تعاون بر می‌شمرند اما در واقع چنین اتفاقی رخ نداده است و این صرفا ارائه آمار است.

مدیر تعاونی بر‌تر استان در سال ۹۳ گفت توجه به آموزش به صورت اساسی و واقعی باید سر لوحه امور قرار گیرد تا کار اداره شرکتهای تعاونی بدون مطالعه و سابقه به افراد غیر متخصص سپرده نشود و نیرو‌های ماهر در راس امور باشند.

وی بازنگری نیروی انسانی در ساختار وزارتخانه و مهندسی مجدد آن و همراه کردن بانک توسعه تعاون را در راستای حمایت از تعاونی‌ها و دوری از رویه بنگاه داری در این بانک را از اقداماتی دانست که وزارت تعاون، کارورفاه اجتماعی باید به انجام برساند تا یک تولید کننده برای ادامه کار شاهد پرداخت سود‌های سنگین ۲۳ درصدی و بیشتر نباشد.

چرا مدرسه فوتبال داریم اما مدرسه تعاون نداریم

سماعی، مدیر عامل اتحادیه امین، نیز با تاکید بر بحثآموزش گفت عدم ترویج تعاون در جامعه باعثشده که بسیاری از ارزش‌ها به ضد ارزش تبدیل شود که لازم است با تکیه بر آموزش در پی بهبود شرایط باشیم.

وی با طرح این سوال که چرا مدرسه فوتبال داریم اما مدرسه تعاون نداریم گفت: برای من جالب است وقتی می‌بینم در کشور‌های توسعه یافته بر اساس آموزش و ترویج فرهنگ تعاون، بزرگ‌ترین بنگاه‌های اقتصادی در قالب شرکت‌های تعاونی اداره می‌شوند.

وی در بخش دیگر سخنان خود کفت: تشکیل ساز و کار تعاونی با وزارت تعاون است ولی ما عملا در چرخه وزارت جهاد کشاورزی و صنعت و معدن وتجارت اسیر هستیم و کاملا تحت تاثیر این دستگاه‌ها بوده و پس از ادغام به مانند بچه‌های یتیم بی‌سروسامان‌تر شده‌ایم.