سینمای بدنه و اکران سینمای محتاطی است

مجید برزگر کارگردان جوان سینمای ایران معتقد است که وضعیت اکران بسیاری از فیلم‌ها در سینمای ایران خوب نیست و بسیاری از فیلم‌ها نه امکان دیده شدن دارند و نه توسط مخاطبان دیده می‌شوند.

مجید برزگر در گفتگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به وضعیت امروز سینما گفت: واقعیت سینما در ایران این است، که سینمای ایران یک سینمای کاملا دولتی است یعنی در مرحلهٔ تولید و نمایش همه چیز دولتی است.

وی با اشاره به اینکه باید ساختار تولید و نمایش در سینمای ایران تغییر کند، افزود: جنگیدن با فرم‌های پوسیده قبلی و تلاش برای آشنایی زدایی در ذهن تماشاگر مشتاق از وظایف سینمای مستقل است که بسیار سخت است زیرا هر روز فیلم‌های مستقل‌تر چه از حیثتولید و چه از حیثبودجه بی‌پناه و بی‌تکیه‌گاه ساخته می‌شوند.

برزگر افزود: سینمایی که به شدت در مسیر جریان اصلی فعالیت می‌کند، از هنرپیشگان و ستارگان و داستان‌های محتاط استفاده می‌کند و همواره سرمایه گذاران و بعد تولید سینما‌ها و پخش کنندگان خودش را دارد قاعدتا بایستی پول خودش را برگرداند و آن میزان محافظه کاری در ساختن فیلم برایشان جواب می‌دهد.

وی حمایت دولت رااز سینما لازم دانست و افزود: تنها جایی که اتفاقا دولت باید برای حمایت ورود پیدا کند بخش سینمای «هنری» است. جایی که ذهن‌های «منطقی» وجود ندارد و آن شروع قصه و آن پایانِ فیلم، هرگزبرای فروش ِ صِرف نوشته نشده‌اند. اینجا با شور و اشتیاق، فیلم به مثابه یک اثر هنری شکل گرفته و بنابراین تنها وظیفه دولت در امر سینما در این زمینه است. مثل حمایت از تئا‌تر می‌ماند. مثل حمایت از ادبیاتِ خلاق.

وی با اشاره به اینکه باید بین فیلمهای هنری و فیلمهای که به دلیل نبود مخاطب و یا دلایل دیگر از اکران دور می‌مانند تفاوت قائل شد افزود: اشکال بزرگ این است که گاهی فیلم‌هایی که از سیستم اکران جا می‌مانند، خودشان را هنری تلقی می‌کنند. اما واقعا اینطور نیست، و با احترام به همه آن‌ها بیشترشان آن ماهیت را ندارند. لذا در اکران فیلمهای هنری باید دقت زیادی صورت بگیرد زیرا مخاطبی که به هر دلیلی تصمیم می‌گیرد مخاطب اصلی این جریان باشد ممکن است که از دیدن این فیلم‌ها سرخورده شود و تصور کند این فیلم به نیت اکران عمومی ساخته شده، اما به دلیل اینکه سهمی از آنجا نداشته، حالا لاجرم به این گروه پیوسته است.

وی با اشاره به اجرای طرحهای همچون هنر و تجربه گفت: بخشی از فیلم‌های به تعریف و نگاهی ساخته شده و هیچ وقت سازندگان ان فکر نمی‌کردند که گروهی به نام هنر و تجربه ساخته شود و این فیلم‌ها را اکران کنند زیرا صرفا برای فیلمساز جهان اثرش مهم بوده و ساخت آن اثر برایش اهمیت داشته. متاسفانه این نوع فیلم‌ها درصد کمی از سینمای ایران را به خودشان اختصاص می‌دهند. اما امروز شرایط تولید دیجیتال راحت شده و خیلی از سینماگران جوان‌تر به تجربیات سینمایی متفاوت روی خوش نشان می‌دهند.

کارگردان فیلم «پرویز» افزود: امیدوارم که طرح سینمای هنر و تجربه به سرنوشت طرح‌های مشابه قبلی دچار نشود و بتواند استعدادهای جوان را بازیابی کند. واقعیت این است که شاید امکان موفقیت این طرح خیلی زیاد نباشد. من صمیمانه آرزو می‌کنم و امیدوارم که گروه هنر و تجربه بتواند موفق شود.

وی با اشاره به اجرای چنین طرحهای در گذشته گفت: تجربهٔ تاریخی اما نشانی دیگر دارد، تا این مسئله عمیقا و واقعی در باور دستگاه‌های سیاست گزار فرهنگی و مدیران نباشد، همچون تجربه‌های گذشتهٔ همین طرح، محکوم به شکست است. گروه هنر و تجربه راه دشواری دارد.

وی ادامه داد: نهادینه کردن و عادت دادن تماشاگر، سینماداران و مدیران به طور توامان برای نمایش آثاری که با آدابی فرهنگی – هنری خاصی ساخته می‌شوند و دست ِ کم نسبت به خیلی از کالاهای فرهنگی - دقیقا به‌‌ همان تعربف «کالا» عرض می‌کنم - هدف گذاری‌هایی یکسر متفاوت دارند مهم‌ترین دست آورد این طرح می‌تواند باشد.

برزگر با اشاره به اینکه افرادی که در اجرای این طرح سهیم هستند همچون علم الهدی، ایوبی و دیگران باید تمامی تلاش خود را بکنند افزود: جا انداختن توجه به این شکل از سینما مهم‌ترین کاری ست که آن‌ها خواهند کرد. فیلم خوب البته که در گسترهٔ تاریخی می‌ماند. اما ارائهٔ همزمان و حمایت از تهیه کنندگان این حوزه می‌تواند شمار فیلم‌های خوبمان را بالا ببرد. بدون تردید سینمای ایران بدون آثار شهید ثالثو کیارستمی و نادری و بسیار کسان دیگر، چیزی کم داشت. چیزهای مهمی کم داشت. اما چند درصد فیلم‌هایشان اکران شد و فروش کرد؟ زمینهٔ دیده شدن این فیلم‌ها همزمان با دوران خودشان به پویایی این سینما می‌انجامد. به نقد و گسترشش می‌انجامد.

وی با ذکر چند نمونه تاریخی از حمایت دولت از سینما در نقاط دیگر دنیا ادامه داد: در سال ۱۹۴۵ هیات وزیران فرانسه به «آندره مالرو» ماموریت تشکیلِ نحوهٔ حمایت از سینمای «هنری و تجربه گرا» را جهت جلوگیری سیطره سینما تجاری می‌دهند و وزیر وقت فرهنگ فرانسه پس از ۱۰سال آیین نامه این گروه سینمایی را تدوین می‌کند و در سال ۱۹۵۵ ابتدا در فرانسه ۵سینما و در دهه ۶۰میلادی بیش از ۵۰سینما نسبت به نمایش این فیلم‌ها اقدام می‌کنند و در ابتدای سال ۲۰۰۰ میلادی بیش از ۱۰درصد سینماهای فرانسه اقدام به نمایش این فیلمهای متفاوت می‌کنند یعنی در حدود ۵۰۰سینما… می‌بینید یعنی جزو وظایف می‌شود و عادتِ فرهنگی می‌شود وبا خودش رشد ِ فرهنگی و رشدِ اقتصادی می‌آورد.

وی اجرای این طرح را برای دیده شدن آثار جوانان و خارج نشدن آن‌ها از کشور مهم دانست و افزود: متاسفانه هیچ سیستمی در پرورش و مهم‌تر از آن حمایت فیلسمازان جوان وجود نداشته است بیشتر سرسختی و تصمیم‌های شخصی و مطالعات فردی منجر به خلق این آثار شده است و طبیعی است که آدمی دوام نیاورد. کمر خم کند و خسته شود. به نظرم در معرض فشار‌ها هستیم و این فکر که با همهٔ اشتیاق و هنر چند فیلم بسازیم و و نشود اکرانش کنیم. خیلی سخت است. وقتی کسی فکرِ رفتن به سرش می‌زند یعنی کارد به استخوانش رسیده است.