محمد جوادی در گفت‌وگو با ایلنا:
مترجمی که سفارشی کار نمی‌کند؛ در پیدا کردن ناشر مشکل دارد
گاهی مترجم برای انتشار ترجمه‌اش مجبور است لیستی از ناشرانی که در حوزه‌ی ادبیات فعالیت دارند تهیه کند و یکی یکی با آن‌ها تماس بگیرد. این پروسه گاهی ۵-۶ ماه به طول می‌انجامد.
ایلنا: محمد جوادی که تاکنون ترجمه‌های متعددی از وی به انتشار رسیده، معتقد است: مشکلات مختلف موجود در عرصه‌ی نشر باعثشده مترجمانی که کار سفارشی قبول نمی‌کنند، در انتشار ترجمه‌هاشان با مشکل مواجه شوند.
وی که مدتی‌ست ترجمه‌ی آخرین رمان جوزف بویدن با نام " اوراندا " به اتمام رسانده و مشغول مذاکره با چند ناشر است، به خبرنگار ایلنا گفت: متاسفانه مترجمانی مانند من که برقراری ارتباط با اثر در انتخاب‌شان برای ترجمه مهم است، از بدو کار؛ یعنی از زمانی که می‌خواهند تصمیم ترجمه‌ی یک کتاب را بگیرند، با استرس و مشکل روبرو هستند زیرا نمی‌دانند آیا بعد از اتمام ترجمه، می‌توانند با ناشری بر سر انتشارش به توافق برسد یا خیر!
جوادی ادامه داد: البته این وضعیت با وجود مشکلاتی که در بازار نشر وجود دارد، تا حدود زیادی طبیعی است زیرا ناشران نمی‌خواهند زیاد ریسک کنند و معمولا انتشار ترجمه‌هایی را قبول می‌کنند که از فروش کتاب مطمئن باشند. به همین دلیل در غالب اوقت ترجیح می‌دهند تنها با مترجمان خاصی کار کنند. این رویکرد باعثمی‌شود محدوده‌ی فعالیت برای مترجمان جوان‌تر تنگ شود و بسیاری از آثار ارزشمند، امکان انتشار پیدا نکنند.
وی ضمن بیان این مطلب که پیدا کردن ناشر، پروسه‌ای زمان‌بر است، اظهار داشت: گاهی مترجم برای انتشار ترجمه‌اش مجبور است لیستی از ناشرانی که در حوزه‌ی ادبیات فعالیت دارند تهیه کند و یکی یکی با آن‌ها تماس بگیرد. این پروسه گاهی ۵-۶ ماه به طول می‌انجامد؛ تازه اگر به نتیجه برسد و توافق با ناشری حاصل شود! که آن وقت هم معمولا مترجم باید در مقابل ناشر که مدام از وضعیت بازار و ریسک کار نشر گله می‌کند، کوتاه بیاید و بخشی از مبلغ قرارداد خود را نادیده بگیرد.
این مترجم جوان در ادامه به مقاطع مختلف سال و بهانه‌های ناشران در پذیرش کتاب اشاره کرد و گفت: متاسفانه برخی از عوامل، درست یا غلط بر چرخه‌ی سالانه‌ی نشر تاثیرگذار است. به عنوان مثال اغلب ناشران از بهمن‌ماه تا خردادماه(یعنی تقریبا ۵ ماه از سال) به بهانه‌ی حضور در نمایشگاه کتاب تهران که در اردیبهشت‌ماه برپا می‌شود، کتاب تازه از مولفان و مترجمان نمی‌پذیرند. حال آنکه نمی‌دانم دایره‌ی نشر و ارزیابی آثار، چه ربطی به بخش فروش و پرسنل غرفه‌دار در نمایشگاه دارد؟
وی افزود: در مقاطع دیگری از سال نیز این بهانه‌تراشی‌ها ادامه دارد؛ مثلا می‌گویند در تابستان یا در ماه رمضان، بازار کتاب راکد است و ما کتاب تازه قبول نمی‌کنیم. با این حساب، بهترین زمان برای ارائه‌ی کتاب در طول سال، سه ماه پاییز است؛ یعنی مولف و مترجم باید منتظر فرا رسیدن پاییز باشد تا شانس بیشتری برای انتشار کتابش وجود داشته باشد.
مترجم آثار بویدن، همچنین به عدم ارزیابی درست ترجمه‌ها توسط ناشران انتقاد کرد و گفت: خیلی کم پیش می‌آید که ناشر و یا کارشناسان نشر، متن یک کتاب ترجمه‌ای را ارزیابی کرده و با نسخه‌ی اورجینال آن تطبیق دهند. به همین دلیل بین ترجمه‌ی خود و ترجمه‌ی بد، تفاوت قائل نمی‌شود.
جوادی در پایان افزود: نتیجه‌ی شرایط موجود، این می‌شود مترجمی مثل من برای انتشار پانزدهمین ترجمه‌اش با مشکل پیدا کردن ناشر مواجه باشد که به خودی خود زمان‌بر و انرژی‌بر است. اما فکر می‌کنم اگر در آینده، در روند صدور مجوزها تسهیل شده و مشکلات اقتصادی عرصه‌ی نشر تا حدی تسهیل شود، بخش عمده‌ای از وضعیت موجود حل شود زیرا در چنین شرایطی قطعا کار نشر، صرفه‌ی اقتصادی بیشتری خواهد داشت و ناشران بیشتر ریسک انتشار کتاب را می‌پذیرند.
