مقاوله نامه ۱۵۷ سازمان جهانی کار؛ ایمنی و بهداشت در معادن

ایلنا: پس از بروز حادثه دردناک انفجار معدن یورت استان گلستان که در اثر آن 35 معدنکار جان خود را از دست دادند، به سراغ مقاوله‌نامه‌های سازمان جهانی کار رفتیم تا ببینیم این اسناد لازم‌الاجرا در ارتباط با کارگران معدن چه می‌گویند.

مقاوله‌نامه ۱۵۷ سازمان جهانی کار که در سال ۱۹۹۵ تصویب شده به موضوع ایمنی و بهداشت در معادن اختصاص دارد.  متن کامل این مقاوله‌نامه شامل ۱۶ ماده، به شرح زیر است:

بخش اول : تعاریف

ماده ۱

۱.       از لحاظ این مقاوله نامه واژه معدن به معنای:

الف) هر محوطه روی زمین یا زیر زمین است که در آن به ویژه فعالیت های زیر انجام می گیرد:

۱)      بهره برداری از کانی ها به استثنای نفت و گاز ، که مستلزم دگرگونی مکانیکی زمین باشد

۲)      استخراج کانی ها به استثنای نفت و گاز

۳)      آماده کردن مواد استخراج شده به ویژه خرد کردن، پودر کردن، تلغیظ و شستن.

ب) مجموع ماشین ها، تجهیزات، لوازم جنبی، تاسیسات،ساختمان ها و مهندسی عمران که در ارتباط با فعالیت های مذکور در جزء "الف" این ماده به کار گرفته می شوند:

۲. از نظر این مقاوله نامه واژه "کارفرما" نشانگر هر شخص حقیقی یا حقوقی است که یک یا چند کارگر را در معدنی به کار می گیرد،همچنین اگر اوضاع و احوال ایجاب نماید ، بهره برداری کننده، پیمان کار و پیمانکار فرعی نیز کارفرما محسوب می شوند.

بخش دوم : دامنه شمول و نحوه اجرا

ماده ۲

۱.       این مقاوله نامه شامل همه معدن ها میشود

۲.       مقام صلاحیت دار کشور عضوی که به این مقاوله نامه پیوسته است، پس از مشورت با سازمان های واجد صلاحیت کارفرمایان و کارگران ذینفع :

الف) می تواند برخی از انواع معدن ها را از شمول مقاوله نامه یا از بعضی از مقررات آن مستثنا سازد. چنانچه حمایت هایی که به موجب قوانین و روال ملی به آنان تعلق می گیرد در مجموع کمتر از حمایت هایی نباشد که در صورت اجرای کامل مقررات مقاوله نامه می تواند عاید آنها شود.

ب) در مورد هایی که برخی از معدن ها به استناد جزء "الف" این ماده مستثنا شده اند، باید برنام هایی تنظیم شود تا به تدریج همه معدن ها مشول مقررات این مقاوله نامه گردند.

۳. کشور عضوی که به این مقاوله نامه پیوسته و مایل است از امکانات جزء "الف"بند دوم این ماده بند ۲. این ماده برخوردار شود، باید در گزارش هایی که به موجب ماده ۲۲ اساسنامه سازمان بین المللی کار در باره اجرای مقاوله نامه ها می فرستد، همه انواع خاص معادن را مستثنا کرده و دلایل این استثناها را شرح دهد.

ماده ۳

کشور عضو باید پی از مشورت با سازمان های حائز اکثریت کارفرمایان ذینفع و با درنظرگرفتن شرایط و روال ملی، سیاست منسجمی در زمینه بهداشت و ایمنی در معادن تدوین کند و به اجرا بگذارد و به طور منظم آن را بازبینی کند، به ویژه در کورد موازینی که برای اجرای مقررات مقاوله نامه وضع می شود.

ماده ۴

۱.     مقررات مربوط به اجرای مقاوله نامه را قوانین و مقررات ملی باید وضع نماید.

۲.     در صورت لزوم، این مقررات باید از راه های زیر تکمیل گردند:

الف) معیار های فنی، اصول اداره کننده، مجموعه های راهنمای عملی یا

ب) راه های دیگری برای به اجرا کذاردن که منطبق با روال ملی یاشد و مقام صلاحیت دار پآن را به رسمیت شناخته باشد .

ماده ۵

۱.       قوانین و مقررات ملی مذکور در بند ۱. ماده چهار باید مقامی را تعیین کند که امر نظارت و ضابطه مند ساختن وجوه ایمنی و بهداشت در معادن را به عهده گیرد.

۲.       این قوانین و مقررات باید مورد های زیر را پیش بینی کند:

الف) نظارت بر ایمنی و بهداشت در معادن

ب)  بازرسی معادن به وسیله بازرسانی که مقام صلاحیت دار بدین منظور تعیین می کند.

پ)   آیین نامه های مربوط به ابلاغ و بررسی و تحقیق در مورد حوادث منجر به مرگ یا حوادث بزرگ، همچنین سانحه هایی که در معادن رخ می دهد و رویداد های خطرناک، آنطور که درقوانین . مقررات مزبور مشخص شده است.

ت)  گردآوری آمار های مربوط به حوادث، بیماری های حرفه ای و رویداد های خطرناک، آنطور که درقوانین . مقررات مزبور مشخص شده است.

ث)   اختیارات مقام صلاحیت دار که بتواند به دلایل ایمنی و بهداشتی فعالیت های معادن را متوقف سازد و یا محدود کند تا این که شرایطی که موجبات توقف و یامحدودیت را فراهم کرده بودند ، تغییر یابند.

ج)  آیین نامه های موثری به اجرا گذارده شود تا حقوق کارگران و نمایندگان آنان در زمینه مورد مشورت قرار گرفتن و مشارکت در تعیین موازین مربوط به ایمنی و بهداشت محل کار تحقق یابد.

۳. در این قوانین و مقررات ملی باید پیش بینی شود  که ساخت، انبار کردن، حمل و به کارگیری مواد محترقه و منفجره باید توسط اشخاص صلاحیت دار و مجاز و یا تحت نظارت مستقیم آنها انجام گیرد.

۴. این قوانین و مقررات باید شامل:

الف) تعیین ضوابطی در مورد نجات افراددر معادن، مراقبت های اولیه و نیز عرضه خدمات پزشکی مناسب باشد.

ب)   الزام به فراهم کردن دستگاه های تنفسی مناسب برای کارگران معادن ذغال سنگ و درصورت لزوم در سایر معادن زیر زمینی ، همچنین نگهداری درست این دستگاه ها باشد.

پ)   تدبیر های حفاظتی که باید برای معادن رهاشده انجام گیرد به منظور دور کردن یا به حداقل رساندن خطر آن برای ایمنی و بهداشت باشد.

ت)   ضوابطی باشد تا عملیات انبار کردن مواد خطرناکی که در فعالیت های معدن به کار گرفته شده اند، همچنین پس مانده های حاصله از معدن، در شرایط ایمنی رضایت بخش انجام گیرد.

ث)    درصورت لزوم، الزام به فراهم کردن تعداد کافی تجهیزات بهداشتی و تاسیساتی برای شستشو، تعویض پوشاک و تغذیه،  که نگهداری انها از نظر بهداشتی مناسب باشد.

۵.  در این قوانین و مقررات ملی باید پیش بینی شود که  کارفرمای مسوول معدن بایستی برتدوین برنامه های مربوط به کارهای معدن پیش از آغاز عملیات، همچنین به هنگام هر تغییر چشم گیر و بر به روز نگهداشتن ادواری این برنامه ها نظارت داشته باشد؛ و این برنامه ها باید در محوطه معدن در دسترس نگهداری گردد.

بخش سوم : تدبیر های پیشگیرانه و حفاظتی در معدن

الف: مسوولیت های کارفرمایان

ماده ۶

با اتخاذ تدبیر های پیشگیرانه و حفاظتی پیش بینی شده در این بخش از مقاوله نامه، کارفرما باید خطر ها را برآورد نماید و به ترتیب الویت های زیر با آن برخورد کند:

الف) این خطر ها را رفع کند .

ب)   آنها را درخاستگاه شان زیر نظر بگیرد.

پ)   به وسایل مختلف آنها را به حد اقل برساند، از جمله استقرار روش های کار ایمن.

ت)   تا حدی که این خطر ها هنوز وجود دارند، به کارگیری تجهیزات حفاظت انفرای را پیش بینی کند، با در نظر گرفتن آنچه که معقول، عملی و تحقق پذیر است، همچنین آنچه که شیوه درست کار و منطبق با تبحر کسب شده است.

ماده ۷

کارفرما باید مکلف گردد تا همه تدبیر های لازم را برای دور کردت یا به حداقل رساند خطر های ایمنی و بهداشت که در معادن تحت اختیارش وجود دارند، به کار گیرند به ویژه:

الف) مراقبت نماید تا معدن طراحی شود، ساخته شود، دارای تجهیزات برقی, مکانیکی، و دیگر تجهیزات لازم ، از جمله نظام ارتباطی گردد؛ به نحوی که شرایط لازم برای ایمنی در بهره برداری از معدن و نیز محیط کار سالمی سالمی فراهم گردد؛

ب) نظارت کند تا معدن راه اندازی گردد، بهره برداری شود، درست نگهداری شود واز رده خارج گردد، به نحوی که کارگران بتوانند بدون خطر برای ایمنی و تندرستی  شان، تلاش های محوله را انجام دهند، ایمنی و تندرستی اشخاص دیگر را نیز خطری تهدید نکند.

پ) اتخاذ تدبیر هایی برای تثبیت زمین در مناطقی که افراد به مناسبت کارشان به آن وارد می شوند؛

ت) هربار که این امر عملی باشد، برای هر محل کار زیر زمینی دو در خروجی ییش بینی گردد که هریک  از راه جداگانه ای، به روشنایی روز منتهی گردد؛

ث) به منظور شناسایی خطر های مختلفی که ممکن است کارگران درمعرض آن قرار گیرند تامین امر نظارت، ارزیابی و بازرسی ادواری محیط کار  و ارزیابی میزان در معرض قرار گیری؛

ج) فراهم کردن تهویه مناسب در همه کارهای زیر زمینی که ورود به آنها مجاز است؛

چ) برای همه مناطقی که درمعرض خطر ویژه قرار دارند، تدوین و اجرای برنامه  بهره برداری و آیین نامه هایی که ایمنی نظام کار و حفاظت کارگران را تضمین کند؛

ح) بکارگیری تدبیرهای احتیاطی مناسب با نوع بهره برداری از معدن به منظور پیشگیری، شناسایی و متوقف کردن آغاز آتش سوزی و انفجار و انتشار آن؛

خ) هرگاه ایمنی و تندرستی کارگران به شدت تهدیدگردد، طوری عمل شود که کار متوقف گرددو کارگران به سوی محل امنی هدایت شوند؛

ماده ۸

کارفرما باید به منظور مقابله با سوانح صنعتی و طبیعی که منطقاً قابل پیش بینی اند، برای هر معدن برنامه عملیات فوریتی خاص تهیه کند؛

ماده ۹

هرگاه کارگران در معرض خطرهایی از نوع فیزیکی، شیمیایی،و بیولوژیکی قرار دارند، کارفرما مکلف است تا:

الف)کارگران را از خطر هایی که کارشان در بردارد و آسیب هایی که به تندرستی شان وارد می سازد، و از تدبیر های اجرایی پیشگیرانه و حفاظتی، به شیوه ای که قابل درک باشد ، آگاه سازد؛

ب) برای ازبین بردن یا به حداقل رساندن خطر های ناشی از این در معرض قرار گیری، تدبیر های مناسبی به کار گیرد؛

پ) هرگاه با وسایل دیگر نتوان حفاظت مناسبی در برابر خطر حادثه یا آسیب به تندرستی، به ویژه مقابله با شرایط  زیان بار را تامین کرد، باید پوشاک مناسب با نیازها همچنین لوازم و سایر ترتیبات مربوط به حفاظت را طبق آنچه که قوانین مشخص کرده است، بطور رایگان برای کارگران فراهم کند و ازآنها درست نگهداری شود؛

ت) برای کارگرانی که در محل کار آسیب می بینند یا به بیماری دچار می شوند، مراقبت هایاولیه، وسایل کافی و مناسب برای انتقال از محل کار و نیز دسترسی به خدمات پزشکی مناسب را فراهم کند.

ماده ۱۰

کارفرما باید نظارت کند تا :

الف) کارگران به طور رایگان از آموزش حرفه ای و بازآموزی کافی، همچنین از آموزش قابل درک در زمینه ایمنی و بهداشت و نیز در زمینه تلاش هایی که به آنان محول شده است، بهره مند گردند؛

ب) طبق قوانین ملی مراقبت و نظارت کافی درباره هر گروه اعمال گردد تا هنگام کار نوبتی، بهره برداری از معدن درشرایط ایمنی انجام گیرد؛

پ) نظامی برقرار شود تا در هر زمان بتوان نام همه افرادی را که در عمق هستند دانست و نیز محل تمرکز احتمالی آنان را به دقت مشخص کرد؛

ت) همه حوادث و رویدادهای خطرناک که قوانین و مقررات ملی مشخص کرده است، مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد و تدبیر های مقتضی برای چاره سازی آنها اتخاذ گردد؛ و

ث) طبق قوانین و مقررات ملی، گزارشی درباره حوادثو رویدادهای خطرناک برای مقام صلاحیت دار تهیه شود؛

ماده ۱۱

کارفرما باید اطمینان حاصل کند که برحسب اصول کلی طب کار و طبق قوانین و مقررات ملی، از کارگرانی که در معرض خطر های حرفه ای ویژه فعاالیت های معدنی قرار دارند به طور منظم  مراقبیت های پزشکی به عمل آید؛

ماده ۱۲

هرگاه دو یا چند کارفرما دریک معدن معین فعالیت دارند، کارفرمای مسوول معدن باید اجرای همه تدبیرهای مربوط به ایمنی و بهداشت کارگران را هماهنگ سازد و نخستین مسوول ایمنی عملیات محسوب گردد، بدون آنکه کارفرمایان منفرد از مسوولیت های خاص خود درباره به اجرا گذاردن همه تدبیرهای مربوط به ایمنی و بهداشت کارگران شان، معاف باشند.

ب. حقوق و وظایف کارگران و نمایندگان آنان

ماده ۱۳

۱.       قوانین و مقررات ملی یاد شده در ماده ۴ باید حقوق کذکور در زیر را برای کارگران به رسمیت بشناسند:

الف) حوادث و رویدادهای خطرناک و خطر ها را به کارفرما و به مقام صلاحیت دار اعلام نمایند؛

ب)هرگاه دلیلی برای نگرانی در باره ایمنی و بهداشت کارگران وجود داشته باشد، درخواست کنند که بازرسی و تحقیق توسط کارفرما. مقام صلاحیت دار به عمل آید و به این درخواست پاسخ مثبت داده شود؛

پ) خطر های محل کار را که ممکن است برای ایمنی و بهداشت آنان زیان بار باشد، بشناسند و از آنها آگاه گردند؛

ت) اطلاعات مربوط به ایمنی و بهداشت شغل آنها را که در اختیار کارفرما و مقام صلاحیت دار است، به دست آورند؛

ث) هرگاه دلایل معقولی این فکر را القاء  می کند  وضعیتی وجود دارد که نشانگر خطری جدی برای ایمنی و تندرستی انان است ، در هر محلی از معدن که باشند خود را دور کنند؛

ج) به طور دسته جمعی نمایندگانی برای ایمنی و بهداشت انتخاب کنند؛

۲. نمایندگان کارگران در زمینه ایمنی و بهداشت یاد شده در جزء "ج" بند ۱. بالا باید طبق قوانین  و مقررات ملی از حقوق مذکوردر زیر برخوردار باشند:

الف) در باره هرچیزی که اشاره به ایمنی و بهداشت محل کار دارد از جمله مورد های برخورداری از حقوق مذکور در بند ۱. بالا ، نمایندگی کارگران را دارا باشند؛

ب)

۱) در بازرسی ها و در تحقیقاتی که توسط کارفرما و مقام صلاحیت دار در محل کار انجام می گیرد، مشارکت کنند؛

۲) برایمنی و بهداشت کار نظارت کنندو در این زمینه دست به تحقیق بزنند؛

پ) به مشاوران و کارشناسان مستقل مراجعه کنند؛

ت) در باره مسایل مربوط به ایمنی و بهداشت، از جمله سیاست ها و آیین نامه های مربوط به این موضوع در زمان مناسب با کارفرما مشورت کنند؛

ث)با مقام صلاحیت دار مشورت کنند؛

ج) وقوع حوادث و رویداد های خطرناک مربوط به بخشی که به نمایندگی آن برگزیده شده اند به آنان ابلاغ شود؛

۳. آیین نامه های مربوط به برخورداری از حقوق یاد شده در بند های ۱. و ۲. این اده به راه های زیر مشخص خواهد شد :

الف) به وسیله قوانین ملی، همچنین؛

ب) از راه مشاوره بین کارفرمایان و کارگران و نمایندگان آنان؛

۴. قوانین ملی باید طوری باشد که حقوق یادشده در بند هاب ۱. و ۲. این ماده را بتوان بدون تبعیض یا رفتار تلافی جویانه اعمال کرد؛

ماده ۱۴

درقوانین ملی باید پیش بینی گردد که کارگران برحسب امورش عملی که دیده اند موظف باشند :

الف) خود را باموازین مقرر در زمینه ایمنی و بهداشت تطبیق دهند ؛

ب) از ایمنی و تندرستی خود به طور معقولی مراقبت کنند، همچنین از ایمنی و تندرستی دیگر اشخاص ممکن است در اثر عمل آنان یا غفلت شان در کار آسیب ببینند: از جمله با به کارگیری درست وسایل، پوشاک حفاظتی و تجهیزاتی که بدین منظور در اختیار آنان گذارده شده است؛

پ) هر وضعیتی که بنظر آنان ممکن است خطری برای ایمنی و تندرستی خودشان یا ایمنی و تندرستی افراد دیگر دربرداشته باشد و آنها درحدی نباشند که بتوانند خودشان به طور مناسبی با آن مقابله کنند، بیدرنگ مافوق مستقیم خود را آگاه سازند؛

ماده ۱۵

ج. همکاری

برای اعتلای امر ایمنی و بهداشت در معادن، باید به موجب قوانین و مقرراتن ملی ، تدبیرهایی برای تشویق همکاری بین کارفرمایان و کارگران و نمایندگان آنان اتخاذ گردد؛

بخش چهارم : اجرا

ماده ۱۶

کشور عضو باید:"

الف) به منظور اجرای موثر مقاوله نامه، همه تدبیر های لازم از جمله مجازات ها و موازین تنبیهی مناسب را به کار گیرد؛

ب) به منظور نظارت براجرای تدبیر هایی که بایستی طبق مقاوله نامه اتخاذ گردد، خدمات بازرسی مناسبی به وجود آورد و منابع لازم برای انجام تلاش هایشان را،  در دسترس این خدمات قرار داد؛