شرایط آب و هوایی، عامل مغفول در تعیین دستمزد کارگران

تاثیر شرایط آب و هوایی مناطق مختلف کشور در تعیین میزان حداقل دستمزد کارگران، سال‌ها مساله مورد مناقشه ۳ ضلع شراکت اجتماعی یعنی کارگران، کارفرمایان و دولت است که هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است.

به گزارش ایلنا، طبق ماده ۴۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، شورایعالی‌ کار همه‌ ساله‌ موظف‌ است‌، میزان‌ حداقل‌ مزد کارگران‌ را برای‌ نقاط‌ مختلف‌ کشور و یا صنایع‌ مختلف‌ با توجه‌ به‌ معیارهای‌ ذیل‌ تعیین‌ نماید:

۱ـ حداقل‌ مزد کارگران‌ با توجه‌ به‌ درصد تورمی‌ که‌ از طرف‌ بانک‌ مرکزی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ اعلام‌ می‌شود.
۲ـ حداقل‌ مزد بدون‌ آنکه‌ مشخصات‌ جسمی‌ و روحی‌ کارگران‌ و ویژگی‌های‌ کار محول‌ شده‌ را مورد توجه‌ قرار دهد باید به‌ اندازه‌ای‌ باشد تا زندگی‌ یک‌ خانواده‌، که‌ تعداد متوسط‌ آن‌ توسط‌ مراجع‌ رسمی‌ اعلام‌ می‌شود را تأمین‌ نماید.

محل بحث این ماده، عدم توجه قانونگذار به مساله شرایط آب و هوایی سخت در تعیین حداقل دستمزد کارگران است.

رشد اشتغال ناپایدار در مناطق بد آب و هوا

یکی از معضلات اشتغال در مناطق بد آب و هوا، پایین بودن توان جسمی و روحی کارگران و ایجاد مشکلاتی در رابطه کارگر با کارفرما و محل کار است. طبق بررسی‌های انجام شده، در مناطقی که از آب و هوای نسبتا کویری برخوردار هستند، خطر ریزگرد‌ها و همچنین گرمای بیش از حد هوا، باعث تغییر ساعت کاری کارگران می‌شود که این مساله در بلند مدت تاثیراتی در روحیه و جسم کارگران می‌گذارد.

بحث درنظرگرفتن شرایط سخت آب و هوایی در تعیین حداقل دستمزد کارگران در مناطق مختلف کشور، مدت‌ها در محافل کارگری و اجتماعی مطرح بود اما به نتیجه‌ای نرسید ولی در شرایط فعلی لازم است که به این مساله توجه بیشتری شود.

در بسیاری از نقاط کشور به دلیل شرایط سخت آب و هوایی، بسیاری از کارگران ساعات کمتری را به کار مشغول هستند که این مساله در محاسبه میزان حقوقشان تاثیرگذار است. این مساله از این جهت قابل تامل است که در این شرایط اگر کارگران به صورت ویژه و با درنظرگرفتن معیارهای خواص آب و هوایی از حمایت کارفرما و دولت برخوردار نباشند، اشتغال پایدار رو به کاهش رفته و موجی از تغییر نیروی انسانی شاغل در محیط کارگاه‌ها به راه افتاده به صورت یک چرخه مشکلاتی را برای ایجاد شغل پایدار ایجاد می‌کند.

تا پیش از سال ۱۳۷۵ میزان حداقل حقوق کارگران در چندین استان از جمله هرمزگان، کرمان، سیستان و بلوچستان، خوزستان و بخش‌هایی از استان‌های فارس و یزد بیشتر از حقوق کارگران در استان‌های دیگر بود چرا که بدی آب و هوا در این استان‌ها و بخش‌ها، مشکلات زیادی برای کارگران ایجاد می‌کرد.

میانگین عمر کارگرانی که در مناطق بد آب و هوا کار می‌کنند کمتر از کارگران سایر مناطق است و به همین خاطر دولت باید نگاه ویژه‌ای به این مردم داشته باشد. سازمان تامین اجتماعی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌بایست کارگران شاغل در این منطقه را مشمول بازنشستگی پیش از موعد کند،. افرادی که در خوزستان و شرایط بدآب و هوایی به فعالیت می‌پردازند دچار فرسودگی می‌شوند. یعنی کارکردن در منطقه بدآب وهوا معادل دوسال کار کردن در منطقه خوش آب و هوا است.

بسته‌های حمایتی راه حمایت از کارگران

افزایش نقدی دستمزد برای کارگرانی که در شرایط آب و هوایی نا‌مناسب فعالیت می‌کنند، می‌تواند اثراتی بر افزایش نقدینگی و به تبع ان افزایش تورم داشته باشد. از این رو به نظر می‌رسد راهکار مناسب برای حمایت از این کارگران، درنظرگرفتن بسته‌های حمایتی برای کاهش فشارهای ناشی از کار در شرایط سخت آب و هوایی است.

بسته‌های حمایتی در این زمینه می‌تواند، درنظرگرفتن تسهیلات ویژه درمانی، تفریحی و رفاهی برای کارگران و خانواده آن‌ها باشد. اگر بتوان شرایطی ایجاد کرد که کارگران شاغل در آب و هوای نامساعد، امکان استفاده از تسهیلات رفاهی و گردشگری را داشته باشند، می‌توانند با سرعت بیشتری به تجدید قوای خود بپردازند. از سوی دیگر درنظر گرفتن امکانات ورزشی و تقویت جسمی کارگران از دیگر مواردی است که می‌تواند مشکلات عمده کارگران را حل کند.

علی راستگو دبیرخانه کارگر استان فارس در این زمینه به ایلنا می‌گوید:رعایت موارد بهداشت محیطی و روانی کارگران می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش بازدهی آن‌ها داشته باشد. فرهنگ سازی در خصوص حفظ و رعایت حقوق کارگر در موضوع قرارداد‌ها،حفاظت فنی و بهداشت کار و... می‌تواند تا حدودی به حل برخی مشکلات کارگری در مناطق سخت آب و هوایی کمک کند.

به گفته راستگو با وجود اینکه ماده ۴۱ قانون کار شیوه‌های تعیین حداقل دستمزد سالیانه را مشخص کرده و کارفرمایان را موظف بهپرداخت کرده و حتی عواقب نپرداختن را نیز تعیین کرده است، برخی با توسل به شیوه‌های مختلف از این مسئولیت شانه خالی می‌کنند و از حداقل دستمزد نیز می‌کاهند.