ترس از ایران قدرتمند، دلیل همگرایی ریاض و تل‌آویو
رسانه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در اشاره به دلایل روابط رو به علنی شدن عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی در شرایط کنونی منطقه، گزارش دادند که نگرانی از ایران قدرتمند و بانفوذ در منطقه، ریاض و تل‌آویو را به هم نزدیک کرده است.
به گزارش ایلنا، ترس شدید از ایران قدرتمند در منطقه و جهان، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی را وادار کرد نوعی همگرایی غیرمحتمل را در پیش بگیرند. این دو رژیم تحت لوای یک هم‌پیمان دائمی به نام آمریکا قرار دارند. آمریکا از آنها به لحاظ ایدئولوژیک و راهبردی (اسرائیل) و اقتصادی (ائتلاف نفت در برابر امنیت با عربستان سعودی) حمایت می‌کند. ولی این سناریو، از سال 2013 میلادی با حمایت واشنگتن از مذاکرات درباره پرونده هسته‌ای ایران با ابهاماتی مواجه شده، موضوعی که تل‌آویو و ریاض را به شدت مضطرب کرده است.
روزنامه «القدس العربی» در مقاله‌ای به قلم «ابراهیم درویش» به بررسی دلایل همگرایی ریاض و تل‌آویو در مرحله کنونی منطقه آشوب‌زده خاورمیانه پرداخت و نوشت: «در مرحله پس از بهار عربی ماهیت روابط در منطقه تغییر کرد. انقلاب‌های عربی که پیروز شدند و پس از آن شکست خوردند، باعث تولد ائتلاف‌های جدید و در برخی مواقع ائتلاف بین دشمنان شد. در عراق، آمریکا برای همکاری با دشمن خود یعنی ایران به منظور جنگ با گروه داعش اعلام آمادگی کرد با وجود اینکه مواضع آنها در قبال نظام سوریه متفاوت است. در حالی‌که تهران برای حفظ حاکمیت نظام سوریه تلاش می‌کند ولی واشنگتن در تلاش برای رها شدن از این نظام و سرنگون کردن آن است.
در یمن، آمریکا از عربستان سعودی حمایت کرد. در حالی‌که ریاض علیه حوثی‌ها اقدام کرد در این میان دولت آمریکا مذاکرات با ایرانی‌ها بر سر پرونده هسته آنها را مدیریت می‌کند. در سوریه، ائتلاف ترکیه و عربستان سعودی تا حدودی موازنه قدرت را بر هم زد و بر این اساس متحدان دمشق به دنبال راه حلی هستند که قدرت دمشق در برابر النصره و داعش را تقویت کنند. سرنوشت اسد بر مذاکرات سران گروه هفت که هفته گذشته در آلمان برگزار شد، سایه انداخته بود.»
عربستان و اسرائیل
در قالب بازی تغییرات و تلاقی منافع بین کشورها، روابط عربستان سعودی و اسرائیل که دشمن اصلی امت عربی است، به چشم می‌خورد.
ولی تحولاتی در مواضع هر دو رژیم به‌وقوع پیوست. عربستان سعودی همچون اسرائیل از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران نگران است. در حالی که اسرائیل خود برنامه هسته‌ای دارد و همان‌گونه که گفته می‌شود عربستان سعودی نیز تهدید می‌کند از طریق پاکستان به این تسلیحات دسترسی پیدا خواهد کرد.
این موضوع که آیا این تهدیدها واقعی است یا اینکه برای تحت فشار قرار دادن آمریکا مطرح می‌شود که درصدد تحقق معامله‌ای با ایران است، مشخص نیست.
به دنبال تلاقی منافع عربستان سعودی و اسرائیل، سخنان انور ماجد عشقی، ژنرال بازنشسته سعودی و دوری گولد، مدیر دفتر وزارت خارجه اسرائیل در کنفرانسی که در شورای روابط خارجی آمریکا ایراد کردند، مطرح شد. این دو مقام اعلام کردند که به عنوان نماینده دو دولت از ابتدای سال 2014 نشست‌های محرمانهای در هند، ایتالیا و چک با محور ماهیت تعامل با ایران برگزار کرده‌اند.
روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از گولد نوشت: «هم اسرائیل و هم عربستان سعودی از متحدان آمریکا هستند. این امیدواری وجود دارد که این نشست‌ها مقدمه‌ای برای گفت‌وگو درباره مسائل راهبردی مشترک باشد.»
روزنامه کریستین ساینس مانیتور در واکنش به این سخنان «دنیز حسن‌زاده آژری» که گفته است اسرائیل تنها دولت در منطقه است که به مقابله با ایران هسته‌ای تهدید می‌کند، نوشت: «ولی شرایط پس از بهار عربی تغییر کرد چرا که عربستان سعودی به آن پیوست و مشابه این نگرانی‌ها را ابراز می‌کند. با اینکه مواضع این رژیم‌ها یکسان است ولی هر یک از آنها، دلیل متفاوتی در تلاش‌هایشان برای جلوگیری از پیشرفت هسته‌ای ایران دارند. اسرائیل این طرح را تهدیدی علیه موجودیتش قلمداد می‌کند. اما عربستان سعودی معتقد است این طرح به افزایش سلطه و نفوذ ایران در منطقه می‌انجامد. عربستان و اسرائیل به مذاکرات بین گروه 1+5 با ایران، به عنوان نشانه قدرت و نفوذ ایران تعامل می‌کنند. تبدیل شدن ایران به بزرگ‌ترین دشمن عربستان و متحدانش در خلیج‌فارس (به استثنای عمان)، افکار عمومی را نیز تغییر داده است. اگر نظرسنجی مرکز موسوم به تخصص‌های مختلف در هرتزلیای اسرائیل را باور داشته باشیم، مشخص است 53 درصد سعودی‌ها ایران را دشمن درجه یک، 22 درصد داعش را دشمن شماره دو و 18 درصد اسرائیل را دشمن درجه سه خود اعلام می‌کنند.»
نشریه انگلیسی اکونومیست در یادداشتی به چگونگی تعامل رسانه‌های سعودی با خطر ایران پرداخت و نوشت: «این محور، جای «خطر صهیونیستی» و «اسرائیلی» را گرفته است. این امر در تصاویر کاریکاتوری رسانه‌های سعودی آشکار است.
«ایلان مزراحی» رئیس پیشین شورای امنیت ملی رژیم صهیونیستی اعلام کرده است که بهبود روابط بین تل‌آویو و ریاض نشانی از منافع راهبردی مشترک است. او گفته است: «سعودی‌ها مثل ما از ایران و داعش و این که آمریکا دیگر به حمایت از آنها دیگر پایبند نیست، واهمه دارند.»
این نخستین بار نیست که عربستان سعودی با اسرائیل نشست برگزار کرده است. در دهه 1960، عربستان سعودی، اسرائیل و مصر با حمایت انگلیس سلطنت طلبان در یمن را شکست دادند. اسرائیلی‌ها به خاطر دارند که در دهه 1980، چگونه شاهزاده بندر بن سلطان، سفیر وقت عربستان سعودی در واشنگتن، آنها را به مزرعه خود دعوت کرد و با صراحت درباره کنفرانس‌های صلح گفت‌وگو کرد.
التهاب و آشوب ناشی از بهار عربی و تعامل باراک اوباما با ایران درخصوص برنامه هسته‌ای این کشور، بر موضع دو متحد قدیمی تاثیر گذار بوده است.
«عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهوری مصر می‌گوید که او با «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل «زیاد» صحبت می‌کند. در جریان عملیات نظامی 2014 اسرائیل علیه نوار غزه، مصر مرز خود با غزه را بست و حماس را سازمانی غیرقانونی اعلام کرد. بنا به گفته «یوسی آلفر» مامور سابق اطلاعاتی اسرائیل، امروز همه (کشورهای عربی) در حال خریدن پهپادهای اسرائیلی هستند.
اکونومیست تصریح کرد که بعید است تغییر روابط بین اسرائیل و جهان عرب به نوع روابطی که اسرائیل با ایران قبل از انقلاب اسلامی داشت، تبدیل شود. در آن زمان هزاران اسرائیلی از جمله ماموران موساد با آرامش خاطر در تهران زندگی می‌کردند.»