جزئیات مالی و چند نکته درباره هنرمندان حاضر در حراج هشتم تهران

به گزارش خبرنگار ایلنا، هشتمین دورهٔ حراج تهران؛ جمعه شب (۲۲ دی ماه) در هتل پارسیان آزادی برگزار شد. این دوره از حراج تهران، به‌طور مشخص به حراج هنر معاصر ایران تعلق داشت و درواقع دومین سری از این دوره را شامل می‌شد.

در این دوره از حراج تهران، ۱۲۰ اثر ارائه شد که تاریخ خلق ۲۴ اثر به همین سال ۱۳۹۶ برمی‌گشت. در این دوره، آثاری از ۱۴ هنرمندِ درگذشته، حضور داشت که عبارت بودند از: محمدعلی ترقی‌جاه (متوفی ۱۳۸۹)، پرویز کلانتری (۱۳۹۵)، بهمن جلالی (۱۳۸۸)، صادق تیرافکن (۱۳۹۲)، ژازه تباتبایی (۱۳۸۶)، رامیز شهوق (۱۳۵۸)، علیرضا اسپهبد (۱۳۸۵)، منصور قندریز (۱۳۴۴)، فریده لاشایی (۱۳۹۱)، مهدی سحابی (۱۳۸۸)، طلیعه کامران (۱۳۹۵)، عباس کیارستمی (۱۳۹۵)، مارکو گریگوریان (۱۳۸۶) و هانیبال الخاص (۱۳۸۹).

مسن‌ترین‌ هنرمندانی که در این حراج؛ آثارشان به نمایش درآمد و فروخته شد، منوچهر یکتایی و منیر شاهرودی فرمانفرمائیان بودند که هر دو متولد ۱۳۰۱، و نیز در قید حیات هستند. جالب آنکه زمانی منیر فرمانفرمائیان؛ همسر منوچهر یکتایی بوده است.

جوان‌ترین هنرمند این دوره از حراجی امین منتظری متولد ۱۳۷۱ بود که برای نخستین‌بار در حراج تهران اثری از او به نمایش درآمد و چکش خورد. این اثر که «جنگ کارناوال» نام داشت بین ۴۰ تا ۶۰ میلیون پیش‌بینی شده بود ولی به قیمت ۱۸۵ میلیون به فروش رسید.

تعدادی از هنرمندان، همانند دوره‌های پیشین با دو اثر در حراج حضور داشتنند: پرویز کلانتری (اثر اول ۲۰۰ میلیون و اثر دوم ۲۲۰ میلیون به فروش رسید)، قاسم حاجی‌زاده (اثر اول ۳۰۰ میلیون و اثر دوم ۱۵۰ میلیون)، ژازه تباتبایی (اثر اول ۱۱۰ میلیون و اثر دوم ۱۰۰ میلیون)، منصور قندریز (اثر اول ۳۴۰ میلیون و اثر دوم ۱۷۰ میلیون)، منیر فرمانفرمائیان (اثر اول ۲۸۰ میلیون و اثر دوم ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون)، پروانه اعتمادی (اثر اول ۵۰ میلیون و اثر دوم ۹۵ میلیون)، فریده لاشایی (اثر اول ۳۰۰ میلیون و اثر دوم ۴۶۰ میلیون)، حسین زنده‌رودی (اثر اول ۴۶۰ و اثر دوم ۲۶۰ میلیون)، فرهاد مشیری (اثر اول ۵۵۰ میلیون و اثر دوم یک میلیارد) به فروش رسیدند.

در بین ۱۱۱ هنرمندی که در این حراجی حضور داشتند، نام ۱۷ هنرمند زن به چشم می‌خورد که عبارت بودنداز: پروانه اعتمادی، شهلا حبیبی، آویش خبره‌زاده، فرناز ربیعی‌جاه، شهناز زهتاب، مریم سالور، فرح سید ابوالقاسم، گیزلا (وارگا) سینایی، سحر صالحی، منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، بهنوش فروتن، فلورا فیض‌بخش، طلیعه کامران، ژیلا کامیاب، میترا کاویان، پری‌وش گنجی و فریده‌ لاشایی.

آثار مختلفی که در این دوره دیده می‌شد با تکنیک‌های متفاوتی ظاهر شدند که می‌توان از آلمینیوم و استیل، رنگ روغن روی بوم، اکرلیک، ترکیب مواد، قیر، مرکب و ورق نقره روی بوم، چاپ، کاهگل، پرینت دیجیتال روی بوم، آبرنگ، عکس و آیینه، خودکار روی مقوا، چاپ سیلک و لعاب‌کاری روی کاشی، آهن، رنگ روغن روی گونی، سنگ گرانیت سبز، آیینه‌کاری، چوب، پاستل، کلاژ روی پارچه، برنز و پلاستیک، چاپ لینولئوم، فولاد، گواش، سرامیک، فایبر گلاس، گچ... نام برد.

آثار حجمی این دوره عبارت‌ بودند از: اثری آهنی از ژازه تباتبایی، اثری از جنس سنگ گرانیت سبز از بهروز دارش، اثری آیینه‌کاری و نقاشی پشت شیشه روی گچ از منیر فرمانفرمائیان، اثری چوبی از سعید شهلاپور، اثری ترکیبی از سکه و فلز با عنوانِ «انباشت» از کوروش گلناری، اثری تحت عنوان «اسلحه صلح» با برنز و پلاستیک از کامبیز شریف، اثرِ برنزیِ «همدردی» از مجموعه دوره قلبی از فرناز ربیعی‌جاه، اثری برنزی از مجموعه گروگان بهمن دادخواه، اثری سرامیکی با عنوان «رئیس نامحسوس» از رضا بانگیز، اثر برنزیِ طاهر شیخ‌الحکمایی، اثری ترکیبی از چوب و فلز با عنوان «دیوار» از محمدحسین عماد، اثری آیینه‌کاری و گچ روی چوب از منیر فرمان‌فرمائیان، اثری از جنس فایبر گلاس از مجموعهٔ تا جایی که به یاد دارم از کامبیز صبری، اثرِ برنزیِ «آفرینش» از امیر موبد، و اثرِ برنزیِ «بَردِ شیر» از حامد رشتیان.

در این دوره، ۳ عکس ارائه شده بود. عکسی از مجموعه سفید برفی عباس کیارستمی، عکسی با عنوانِ کربلای ۵ سعید صادقی و اثری متعلق به بهمن جلالی که با تکنیک عکس و آینه کار شده بود.

تابلویِ هیروشیمای مارکو گریگوریان به عنوان قدیمی‌ترین اثر این دوره از حراج تهران در سال ۱۳۳۵ خلق شده بود. این اثر که با قیمت پیشنهادی ۶۰ تا ۸۰ میلیون رائه شده بود، در ‌‌نهایت به قیمت ۹۵ میلیون به فروش رسید.

اثری از سحر صالحی با قیمت ۱۰ تا ۱۴ میلیون ارائه شده بود که با فاصلهٔ زیادی از قیمت‌ پیش‌بینی در ۴۰ میلیون چکش خورد. هم‌چنین اثری از خسرو حسن‌زاده به عنوان «یک‌صد تختی» بین ۸۰ تا ۱۲۰ میلیون پیش‌بینی شده بود که به قیمتِ ۱۹۰ میلیون فروش رفت.

یکی از آثار منصور قندریز مربوط به سال ۱۳۴۱ پیش‌تر در حراج آدر نورمن پاریس ۲۰۱۶ نیز به فروش رسیده بود.

برای اولین بار اثری از وی. زی. کامی (کامران یو‌سف‌زاده) هنرمند ۶۱ سالهٔ ایرانی ساکن نیویورک با عنوان «گنبد سفید سوم» که بین ۸۰۰ تا ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون پیش‌بینی شده بود، درنهایت به مبلغِ ۱ میلیارد به فروش رسید. اثر حاضر در آخرین نمایشگاه آثار وی‌. زی. کامی در گالری گاگوسیان به نمایش درآمده و برای نخستین‌بار در ایران و در حراج تهران ارائه شد.

اثری از منیر فرمان‌فرمائیان که بدون عنوان بود، که بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ میلیون پیش‌بینی شده به قیمتِ ۲۸۰ میلیون به فروش رسید. این اثر دو سال پیش در کریستیز دوبی به فروش رفته بود.

در این دوره، برای نخستین‌بار اثری از کامران دیبا (معمار و نقاش معاصر) در حراج تهران حضور داشت. دبیا معمارِ موزهٔ هنرهای معاصر تهران، فرهنگسرای نیاوران، پارک شفق و چندین مجموعهٔ فرهنگی-شهری دیگرِ در سال‌های پیش از انقلاب است. در حراج یک تابلو نقاشی از این معمار به نمایش درآمد که بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون پیش‌بینیِ قیمت می‌شد که در ‌‌نهایت به قیمتِ کمینهٔ ۳۰ میلیون چکش خورد.

تابلوی دو لته‌ای آیدین آغداشلو با عنوان «خاطرات انهدام» پیش‌تر در حراج سال ۱۳۹۳ تهران نیز به فروش رسیده بود. این اثر بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون پیش‌بینی می‌شد که ۴۶۰ میلیون به فروش رسید. این اثر در سال ۱۳۹۳، در همین حراج بین ۱۸۰ تا ۲۵۰ میلیون پیش‌بینی شده بود که به قیمت ۳۸۰ میلیون چکش خورده بود.

آیدین آغداشلو (۱۳۱۹)

اثری از هانیبال الخاص که بین ۶۰ تا ۸۰ میلیون پیش‌بینی شده بود، ۱۴۰ میلیون به فروش رسید.

رضا بانگیز که بیشتر به عنوان نقاش شناخته می‌شود تا مجسمه‌ساز، اولین اثرش در حراج تهران که مجسمه‌ای سرامیکی بود با قیمت ۳۸ میلیون چکش خورد. قیمت پیشنهادی این مجسمه بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون بود. این مجسمه پیش‌تر در نمایشگاهی از هنرمند در گالری ایرانشهر در سال ۱۳۹۵ به نمایش درآمده بود.

اثری از قاسم حاجی‌زاده با عنوان «پهلوان» که پیش‌تر در کریستیز دوبی ۲۰۱۵ فروخته شده بود در این نمایشگاه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان پیش‌بینی شده بود که در قیمت کمینهٔ خود ۱۵۰ میلیون تومان چکش خورد. هر چند پیش‌بینی‌ها برای این اثر بیشتر بود و پاکدل نیز تعلّل زیادی در زدنِ چکش کرد ولی هواخواهِ تازه‌ای برای «پهلوان» پیدا نشد.

اثری از خسرو خسروی از مجموعهٔ فرشتگان سرگردان در خیابان بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون پیش‌بینی شده بود که بیش از ۱ و نیم برابر قیمت بیشینه‌ی پیشنهادی با قیمتِ ۴۲ میلیون چکش خورد.

اثری حجمی از محمدحسین عماد به عنوان «دیوار» که در هفتمین دوسالانه مجسمه‌سازی در موزهٔ هنرهای معاصر تهران به نمایش درآمده بود، در این دوره از حراج حضور داشت و بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ میلیون پیش‌بینی می‌شد که ۲۸۰ میلیون به فروش رفت.

اثری از حسین صدری با عنوان «چیزی که نمی‌توان آن را ندید» و بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون پیش‌بینی شده بود از ۱۳ میلیون شروع شد ولی هواخواهی پیدا نکرد و ندید گرفته شد. بعداً امّا به طور خصوصی توسط برگزارکنندگان به خبرنگار‌ها اعلام شد که این اثر به قیمت ۱۵ میلیون فروخته شده است.

اثری از سعید صادقی به عنوان «کربلای ۵» محصول سال ۱۳۶۵ بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون پیش‌بینی شده بود که در‌‌نهایت با قیمتِ نامنتظرِ ۵۵ میلیون چکش خورد. سعید صادقی پیش‌تر نیز با عکسِ «داستان ۶۳» در حراج تهران در دیماه ۱۳۹۵ شرکت کرده بود و اثرش به قیمت ۳۴ میلیون که ۹ میلیون از بیشینه‌اش بیشتر بود فروخته شده بود.

اثری از بهمن بروجنی که بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون پیش‌بینی شده بود به قیمتِ ۷۰ میلیون به فروش رفت.

اثری از علی‌ شیرازی بین ۵۰ تا ۷۰ میلیون پیش‌بینی شده بود که فروخته نشد. ولی این اثر نیز بعداً هم‌چون اثر حسین صدری به‌طور خصوصی به خبرنگاران اعلام شد که در اَفتِر سِیل به قیمت ۵۰ میلیون به فروش رسیده است. نکته‌ای که در لحظهٔ نمایشِ اثر شیرازی برای چکش خوردن جلب نظر می‌کرد این بود که وقتی تابلوی هنرمند آورده شد، رنگ‌های تابلویی که در اسکرین نشان داده می‌شد با رنگ‌ِ اثر اورجینال کاملاً متفاوت بود. پیش‌تر در حراج چنین موردی دیده نشده بود. در عکس زیر می‌توان این تفاوت را مشاهده کرد.

اثری از فرهاد مشیری با عنوان «فقط تو» که به قیمت ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون پیش‌بینی شده بود، با فاصلهٔ زیادی از قیمت پیش‌بینی‌شده به قیمتِ ۱ میلیارد به فروش رسید. در دورهٔ قبلِ حراج «هنر معاصر ایران» که در دیماه ۱۳۹۵ برگزار شده بود، رکوردار حراج اثری از فرهاد مشیری بود که ۸۵۰ میلیون چکش خورده بود.

سه هنرمندِ میلیاردی این دوره از حراج تهران که هر سه در قید حیات‌اند، به ترتیب عبارت‌اند از: منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، فرهاد مشیری و کامران یوسف‌زاده. با احتسابِ مبلغِ فروش هر دو اثرِ منیر فرمانفرمائیان، باز هم این هنرمند با مبلغِ ۱ میلیارد و ۵۸۰ میلیون تومان رتبهٔ نخستِ فروش را در این دوره از حراج تهران به خود اختصاص می‌دهد. هم‌چنین با احتسابِ هر دو اثرِ فرهاد مشیری نیز، باز هم این هنرمند در رتبهٔ دومِ فروش این دوره از حراج با مبلغِ ۱ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان قرار می‌گیرد. رتبهٔ سوم نیز هم‌چنان متعلق به کامران یوسف‌زاده با مبلغِ ۱ میلیارد تومان است.

گزارش: رضا یاسینی