ماجرای کپی کردن مسابقات عکاسی سفره‌های افطار از زبان صاحب امتیاز آن
دبیرمسابقات فرهنگی هنری سفره‌های ایرانی اسلامی گفت: این اولین باری نیست که از ایده ما کپی‌برداری می‌شود اما به دلایلی تاکنون مراتب اعتراض خود را رسانه‌ای نکرده بودیم.
صاحب امتیاز و دبیر مسابقات فرهنگی هنری سفره‌های ایرانی اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا گفت: مسابقات عکاسی از سفره‌های ایرانی اسلامی از هفت سال پیش ابداع و اجرا شد. در روزهای اول بسیاری از افراد موضوع آن را دم دستی تلقی می‌کردند و بنابراین از اولین دوره مسابقات آن به جز یک مورد که توسط یک برند خصوصی جوایزش تأمین شد، هیچ حمایت مادی و یا معنوی نشد و این تنها رسانه‌ها بودند که اهمیت این کار فرهنگی هنری را درک کرده و به انتشار فراخوان پرداختند.
محمدصالح حجت‌الاسلامی افزود: همین امر باعث شد ما که با دغدغه و عشق به فرهنگ و هویت ملی کار را شروع کرده بودیم؛ با جدیت بیشتری کار را پیگیری کنیم و با اتخاذ روش‌های حرفه‌ای برگزاری جشنواره‌های هنری که در اثر همکاری و مشاوره اساتید بزرگ عکاسی کشور به‌دست آمد، بتوانیم از برخی حمایت‌های نهادهایی همچون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مهم‌ترین و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان جدی‌ترین حامی مالی چند دوره از مسابقات عکاسی از سفره‌های افطاری بهره‌مند شویم و با هزینه هفت سال عمر و قریب به پانصد میلیون تومان کار و بودجه، درکنار دریافت تنها کمی بیش از صد میلیون تومان حمایت مالی از تمامی حامیان خود تا امروز، 18 مسابقه ملی عکاسی و بعضاً خاطره نویسی را اجرا کردیم. سپس با کمک خانه هنرمندان، معاونت قرآنی، فرهنگسرای نیاوران، کاخ موزه سعد آباد و کمیسیون ملی یونسکو، 13 نمایشگاه داخلی و خارجی با موضوعات مختلف نوروز، رمضان، محرم و یلدا برگزار کنیم. موضوعاتی که در زندگی همه ایرانیان نقاط مؤثر، خاطره انگیز و محبوبی هستند که تا قبل از این به صورت جدی و فراگیر مورد توجه هنرمندان به طور عام و خاص قرار نگرفته بود.
این فعال فرهنگی افزود: هر چقدر ما بر تلاشمان را افزایش دادیم کار پخته‌تر شد و مسابقات سفره‌ها با محبوبیتی که پیدا کرد، تقریباً در تقویم کاری همه هنرمندان و علاقمندان قرار گرفت، به نحوی که حتی برخی از هنرمندان سفرهای عکاسانه‌ای را برای ثبت تصاویر با موضوع این مسابقات به شهرهای مختلف برنامه‌ریزی کردند. همین امر سبب شد که زمزمه‌هایی از گوشه و کنار کشور مبنی بر انجام کاری مشابه و موازی به گوش رسید که ما را بر آن داشت با چند هدف متعالی برای ثبت حقوق مالکیت معنوی این کار اقدام کنیم.
دبیر مسابقات عکاسی سفره‌های ایرانی اسلامی تشریح کرد: جلوگیری از موازی کاری و ایجاد زمینه و بستر لازم برای امکان فعالیت جدی و پرتوان دبیرخانه دائمی این مسابقات برای جذب همکاری و همفکری‌ها و در نتیجه ایجاد یک آرشیو غنی رو به رشد و در صورت امکان ادبیات لازم بینا رشته‌ای که لازمه کاری‌ست که می‌خواهد زیربنایی باشد؛ برای ثبت و احیاء فرهنگ و پس از آن ایجاد خلاقیت در کالای هنری مرتبط با آن از مهم‌ترین دلایل و انگیزه‌های ما بود.
حجت الاسلامی تصریح کرد: شاید خیلی‌ها ندانند در طول یکسال ده‌ها جشنواره عکاسی در کشور به طور رسمی و با حمایت ارگان‌های دولتی و یا بعضاً بنگاه‌های اقتصادی اجرا می‌شود اما به جز معدودی از آنها در پی یک نتیجه فرهنگی به معنی واقعی بوده‌اند و بسیاری از آنها تنها به دنبال ایجاد یک رزومه برای آن سازمان یا افراد شکل گرفته‌اند و حتی در بسیاری از موارد به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و یا به سرعت با تغییر مدیر مربوطه به فراموشی سپرده شده‌اند. از همه بدتر اینکه در بسیاری از موارد محتوایی مشابه هم داشته و تنها با تغییر و یا کم و زیاد کردن نامشان از هم کپی‌برداری کرده‌اند.
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: به نظر ما یکی از مهم‌ترین کارکردهای فعالیت هنری بارور کردن قدرت خلاقیت، مهارت مشاهده‌گری، ارتقای سلیقه و افزایش لطافت روحی در سطح جامعه است که این امور در حوزه عکاسی با توجه به در دسترس بودن ابزار ابتدایی این کار برای عموم جامعه بسیار سهل‌الوصول می‌نماید؛ به شرط اینکه در نقطه آغاز همه این موارد به هنرمند القا شود.
حجت الاسلامی تصریح کرد: چطور ممکن است مسابقه یا جشنواره‌ای که توسط افرادی غیرمتخصص اما مدعی یا موج سوار، با ایده‌ای دست دوم و رفتاری غیرفرهنگی به منصه ظهور برسد بتواند نتایج عمیق فرهنگی و هنری از خود به جا بگذارد؟ این مسئله حتی در مورد فعالیت هنرمندان هم تأثیر سوء خود را دارد. وقتی هنرمندی که باید پویا و خلاق باشد ببیند که می‌تواند با یک اثر در چندین مسابقه حضور پیدا کند و یک آورده بسیار ناچیز تحت عنوان حق‌التصویر و یا جایزه به‌دست آورد دیگر تلاش جدی نخواهد کرد و عملاً بحث نوآوری و تحقیق که نتیجه خلاقیت و مشاهده گری است؛ منتفی می‌شود.
دبیر مسابقات فرهنگی هنری سفره‌های ایرانی اسلامی افزود: بر همین اساس ما تلاش کردیم که طرح خود را ثبت کنیم تا بتوانیم در مورد موضوعاتی که مطمئن بودیم بسیار مهم و بزرگ است و ویترینی از زندگی زیبای مردم کشور ما می‌تواند باشد؛ کار بزرگ و درخوری انجام دهیم. البته ادامه فعالیت به آن شکلی که ما متصور بودیم پیش نرفت و اصولاً احترام به کپی رایت که قبل از قوانین در شرع ما مورد تاکید است در این جامعه به شوخی گرفته می‌شود و در مواردی شاهد سوء رفتار صاحبان قدرت و مکنت بودیم. به عنوان مثال برنامه حرف حساب تلویزیون با اجرایی به شدت سطحی و غیراصولی دو سالی است که مسابقه عکاسی از سفره‌های افطاری برگزار می‌کند! و یا به صورت استانی شاهد برخی فراخوان‌هایی از این دست هستیم. گرچه برخی جشنواره‌ها با موضوع مشابه و نام متفاوت هم با بودجه‌های دولتی و ارگانی شکل گرفتند که پس از مذاکره با برگزارکنندگان آن ادامه ندادند و البته با ما هم همکاری نکردند!
حجت الاسلامی سپس به اعتراضش به اپراتور همراه اول پرداخت و گفت: علی رغم مسائل بالا ما تاکنون مراتب اعتراض خود را رسانه‌ای نکرده بودیم. اما اعتراض به همراه اول نه به این دلیل که اولین کپی‌کننده از ما بلکه بدترین آنها بوده صورت گرفت که این هم چند دلیل داشت: اول اینکه در بسیاری از موارد همانطور که گفته شد این کپی‌برداری تکرار نشد. دوم اینکه تقریباً در همه موارد به جز یکی ما هیچ مکاتبه یا مذاکره‌ای با برگزار کننده آن جشنواره مشابه نداشتیم. سوم اینکه در غالب آنها دست‌کم تغییرات اندکی در محتوا و تفاوت جدی در عنوان مسابقه وجود داشت اما در مورد همراه اول همه این موارد معکوس بود. قریب به سه سال بود که ما با آنها مکاتبات مختلفی داشتیم و طرح‌های مختلفی ازجمله حمایت از مسابقات سفره‌های ایرانی اسلامی را به ایشان ارائه کرده بودیم. دوم اینکه حتی پیش از انتشار فراخوانشان با کارشناسان برندینگ آین اپراتور در محل شرکت ارتباطات سیار ایران جلسه و مذاکره داشتیم و اسناد فعالیت خود را به ایشان ارائه دادیم و سوم اینکه این اپراتور حتی در ارائه‌ی عنوان هم به خود زحمت نداده و از برندی که ما برایش زحمت بسیار کشیده‌ایم؛ استفاده کرده و با توجه به توان بالای اطلاع‌رسانی از طریق پیامک آن را به نام خود اعلام کرده که با توجه به روش کاملاً غیرحرفه‌ای و بسیار آماتوری که برای مسابقه در نظر گرفته‌اند آسیب جدی به اعتبار جشنواره فکر شده ما وارد کرده‌اند.
وی افزود: جالب است که در پاسخی که به رسانه‌ها و نه به دبیرخانه ما ارائه کرده‌اند موارد کذبی همچون اختصاص این مسابقه تنها به مشترکین همراه اول درج شده که در هیچ کدام از بخش‌های فراخوانشان دیده نمی‌شود. یا مدعی شده‌اند که تنها عکاسان حرفه‌ای می‌توانند در مسابقات عکاسی از سفره‌های ایرانی اسلامی شرکت کنند که تمامی 18 فراخوان منتشر شده و موجود این دبیرخانه سندی است بر آزاد بودن مشارکت عموم هنرمندان و علاقمندان. از همه بدتر اینکه کار زشت دیگران را مجوزی برای تکرار آن می‌پندارند و با استناد به کپی‌برداری دیگران خود را مجاز به این امر می‌دانند.
دبیر مسابقات فرهنگی هنری سفره‌های ایرانی اسلامی اظهار داشت: ما امیدوار بودیم که این بنگاه اقتصادی معتبر که هزینه بسیاری هم برای تبلیغ خود می‌کند با نگاهی روشن و فکری باز با این مسئله برخورد کند و به جای توجیه و بی‌تفاوتی به افکار عمومی و بی‌مهری به فعالان فرهنگی درصدد جبران برآید و الگویی زیبا از رفتار متمدن از خود به‌جا بگذارد و اعتباری دوچندان برای خود در راستای مسئولیت‌های اجتماعی و فعالیت‌های فرهنگی برای خود کسب کند، نه اینکه از موضع قدرت روی رفتار ناشایستی که انجام داده پافشاری نماید.
حجت‌الاسلامی در ادامه گفت: در کشورهای توسعه یافته جهان این برای متمکنین یک افتخار است که در کنار ایده پردازان قرار بگیرند و با رعایت حقوق آنها، طرفین از منافع مادی و معنوی آن ایده برخوردار شوند. درست مانند آنچه که در سینما در قالب سرمایه گذار، تهیه کننده، اسپانسر و کارگردان و نویسنده فیلمنامه اتفاق می افتد یا مثلاً چیزی که در سیلیکون ولی در جریان است و نتیجه‌اش غول‌های بزرگی همچون اپل، فیسبوکف گوگل و هزاران طرح و برند دیگر شده است.
این مدرس دانشگاه افزود: آرزو می‌کنم و باید این نکته در فرهنگ ما نهادینه شود که ایده ارزش و قیمتی بس بالاتر از پول و امکانات دارد و این سرمایه افرادی است که به هر طریقی به ایده پردازی می‌پردازند و باید در جامعه از امنیت فعالیت برخوردار باشند. چیزی که هم اکنون آن‌قدر نادیده گرفته شده که وقتی رییس نمایشگاه کتاب فرانسه مهمان نمایشگاه کتاب تهران می‌شود در نشست خبری خود می‌گوید ما نباید کتاب همدیگر را زیر پالتویمان بگذاریم و برویم و در واقع ما را به عنوان ملتی که عادت به دزدی ادبی داریم مخاطب قرار می‌دهد و یا دلیلی که زمینه ساز مهاجرت بسیاری از به اصطلاح مغزها از کشور است.
این فعال رسانه‌ای در پایان اظهار داشت: اگر حتی همین اعتراض ما قدمی در راستای شکل گیری چنین فرهنگی بشود باز هم خدا را شاکریم که این جشنواره فرهنگی به نحو دیگری به ارتقای فرهنگی جامعه کمک کرده است.
پاسخ همراه اول
همراه اول نیز چندی پیش جوابیه‌ای در پاسخ به اعتراض صاحب‌امتیاز مسابقات عکاسی سفره‌های افطار برای یکی از خبرگزاری‌ها ارسال کرده که متن آن به شرح زیر است:
1- عنوان مسابقه همراه اول «جشنواره عکس سفره ایرانی» است و با عنوان «مسابقات فرهنگی هنری سفره‌های ایرانی اسلامی» که مدعی ثبت آن شده‌اند، تفاوت دارد.
2- ایده برگزاری جشنواره عکس در موضوعات مختلف نیز که ایده‌ای عمومی و عادی در تمام کشورهای دنیاست.
3مسابقه عکس سفره ایرانی همراه اول برای مشترکان و مخاطبان آماتور (غیرحرفه‌ای) تدارک دیده شده و همچنین فقط در فضای وب انجام می‌شود. درحالی‌که سوابق اجرایی مسابقات فرهنگی هنری سفره‌های ایرانی اسلامی نشان می‌دهد که ویژه عکاسان حرفه‌ای است و برای ارائه در نمایشگاه‌ها و به‌صورت چاپی درنظر گرفته شده است.
4برگزاری جشنواره سفره ایرانی همراه اول، غیرتجاری بوده و با هدف ایجاد همدلی با مخاطبان و مشترکین و بهره‌گیری از معنویت ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود.
5این ادعا در حالی مطرح می‌شود که هم‌اکنون شرکت‌ها و مؤسسات دیگری نیز درحال برگزاری مسابقاتی با این مضمون هستند.