ائتلاف چهارجانبه ضدداعش ربطی به آمریکا ندارد/ پاسخ پوتین به تهدید مقام سعودی
یک کار‌شناس ارشد آسیا اظهار داشت: ارتباطی میان ائتلاف محور مقاومت و ائتلاف آمریکایی نیست و ائتلاف آمریکا می‌خواهد از داعش برای ضربه به محور مقاومت استفاده کند.
نزدیک به ده روز از حملات هوایی جنگنده‌های روسی به مواضع گروه‌های تروریستی در سوریه می‌گذرد٬ در این مدت تحلیل‌های بسیاری درباره اقدام روسیه و هماهنگی ایران، سوریه، روسیه و عراق در این باره از سوی رسانه‌های مختلف بین المللی و سیاستمداران غربی صورت گرفته است. آن چیز بیش از هر چیز مورد توجه قرار گرفته است، آن است که روس‌ها پس از نزدیک به سه دهه از مرزهای شوروی سابق پایشان را بیرون گذاشته‌اند و در خاک کشوری دیگر وارد شده‌اند.
با آنکه روسیه در کنار ایران همواره از مهم‌ترین حامیان دولت بشار اسد بوده است٬ ولی حضور نظامی روس‌ها و همکاری‌های جدید تهران، مسکو، دمشق و بغداد خبر از تحولات جدیدی در خاورمیانه می‌دهد. علیرضا آیتی کار‌شناس ارشد غرب آسیا با ما از همکاری‌های چهار جانبه ایران، روسیه، سوریه و عراق و پیامدهای این همکاری‌ها می‌گوید که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:
هم‌اکنون وضعیت همکاری‌های چهار جانبه ایران، روسیه، عراق و سوریه در مبارزه با تروریسم به چه شکلی است؟
ایران همچون گذشته به صورت همه‌جانبه از مردم و حکومت سوریه در مقابل تروریست‌ها و حامیانشان حمایت می‌کند. در اصل، رفتار و سیاست و رویکرد ایران تغییری نداشته است. این عزم ثابت ایرانی‌ها، روس‌ها و متعاقبا چینی‌ها و حتی کشورهای دیگر را نیز به ماجرا کشانده و به این نتیجه رسانده که ائتلاف آمریکایی – اسرائیلی و سعودی با داعش بازی می‌کند و مردم سوریه و حتی عراقی‌ها را سرکار گذاشته‌اند. روس‌ها متوجه شده‌اند اگر چشم‌شان را روی رفتارهای آمریکا در عراق و سوریه ببندند، تروریست‌ها با جسارت بیشتری علیه روسیه در آینده اقدام می‌کنند.
روس‌ها فهمیده‌اند هم‌پیمانی و هماهنگی تروریست‌ها با آمریکا و سعودی باعث می‌شود در آینده مسیر اقدامات تروریستی به سمت آسیای میانه و مرز‌ها و داخل قلمرو روسیه هم پیش رود. بنابراین روس‌ها تصمیم گرفته‌اند خودشان میدانی وارد شده و علیه تروریست‌ها یک اقدام پیش‌دستانه داشته باشند. کاری که حزب‌الله چند سال قبل در سوریه آغاز و درک کرد که اگر اقدام پیش‌دستانه نکند، بیروت به دست داعش می‌افتد.
اگر ضربات روسیه با قدرت تداوم یابد اوضاع تروریست‌ها خوب نخواهد بود
پوتین متوجه شد سعودی‌ها باج خواهی می‌کنند و با برگه داعش و تکفیری‌ها به دنبال اخذ امتیاز و تحمیل نظرات متعصبانه و غیرعقلانه خود در منطقه هستند. در آستانه المپیک سوچی، بندر بن سلطان مقام امنیتی وقت سعودی صراحتا پوتین را تهدید می‌کند که اگر امنیت المپیک سوچی را می‌خواهید٬ دم ما را باید ببینید. یعنی اینکه افسار تروریست‌ها به دست سعودی است. پوتین هم قطعا با این روحیه جسوری که دارد عصبانی شده بود و الان می‌بینیم که پاسخ زبان درازی سعودی‌ها را داد. یک جوک ولی نزدیک به واقعیت در محافل سیاسی و خبری شایع شده که داعش بیانیه داده و خواسته است که به جای روسیه، آمریکایی‌ها مواضعشان را بمباران کنند. یعنی اینکه ضربات روسیه کارساز بوده و الان صدای حامیان تروریست‌ها درآمده است. اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها نگران هستند که این بمباران‌ها، تروریست‌ها را به سمت اروپا بکشاند و مثل موجی از مهاجران، بحران‌های اجتماعی و امنیتی برای اروپا درست شود.
در آستانه المپیک سوچی، بندر بن سلطان مقام امنیتی وقت سعودی صراحتا پوتین را تهدید می‌کند که اگر امنیت المپیک سوچی را می‌خواهید٬ دم ما را باید ببینید. یعنی اینکه افسار تروریست‌ها به دست سعودی است. پوتین هم قطعا با این روحیه جسوری که دارد عصبانی شده بود و الان می‌بینیم که پاسخ زبان درازی سعودی‌ها را داد.
مسیر لبنان را که حزب‌الله بسته است؛ ترکیه هم که با داعش توافق دارد. در یمن هم حوثی‌ها جلویشان ایستاده‌اند. سعودی هم فعلا در اولویت داعش نیست. به سمت عراق هم بروند با بسیج مردمی و حشدالشعبی مواجه می‌شوند و لذا گزینه‌ای ندارند جز اینکه به سمت اروپا فرار کنند. اگر ضربات روسیه با قدرت تداوم یابد اوضاع تروریست‌ها خوب نخواهد بود.
ایران دوستانش در منطقه را رها نمی‌کند
محور مقاومت پاداش صبر و مقاومت خود را خواهد گرفت. در این مسیر رزمندگان پاک و مجاهدان بزرگی شهید شده‌اند و قطعا خون این عزیزان هدر نمی‌رود. بزرگ مردی همچون سردار همدانی که اخیرا به شهادت رسید. روس‌ها می‌بینند ایرانی‌ها چگونه روی عقاید خود استوار هستند. روس‌ها معروف بوده‌اند که پای دوستان خود تا آخر نمی‌ایستند و هر جا به نفعشان نباشد٬ عقب می‌کشند. ولی روس‌ها معرفت ایرانی‌ها و حزب الله در میدان سوریه می‌بینند.
ایران دوستانش را رها نمی‌کند و پوتین این مسئله را که واقعا یک مسئله راهبردی در تحولات منطقه است درک کرده است. وقتی عراقی‌ها می‌بینند ایران چگونه از هم پیمانش سوریه حمایت می‌کند در آینده روی روابط با ایران بیشتر از روابط با آمریکا و سعودی حساب باز می‌کنند. به همین نسبت عراقی‌ها می‌بینند روسیه چگونه در سوریه عمل می‌کند، در روابط آتی خود با روسیه حساب جدیدی باز می‌کنند که قطعا منافع سیاسی و اقتصادی بالایی برای روس‌ها دارد. روس‌هایی که هم‌اکنون تحریم اروپا و آمریکا هستند و به روابط با ایران و عراق و سوریه نیاز دارند. اینها مسائل روانی در تحولات است که بسیار اهمیت دارد و پوتین باید اثبات کند که وی مردی است که متفاوت‌تر از قبلی‌ها در روسیه عمل می‌کند و رودستی که در لیبی از غربی‌ها خورد در سوریه تکرار نخواهد شد.
ایران دوستانش را رها نمی‌کند و پوتین این مسئله را که واقعا یک مسئله راهبردی در تحولات منطقه است درک کرده است. وقتی عراقی‌ها می‌بینند ایران چگونه از هم پیمانش سوریه حمایت می‌کند در آینده روی روابط با ایران بیشتر از روابط با آمریکا و سعودی حساب باز می‌کنند. به همین نسبت عراقی‌ها می‌بینند روسیه چگونه در سوریه عمل می‌کند، در روابط آتی خود با روسیه حساب جدیدی باز می‌کنند.
چه اقداماتی در راستای این همکاری‌ها تا کنون صورت گرفته است؟
مشاوره‌های میدانی از سوی جبهه مقاومت کماکان به ارتش و حکومت سوریه ادامه دارد. هماهنگی ارتش سوریه و حزب‌الله در میدان بیش از گذشته است چراکه این دو نهاد نسبت به گذشته تجربه فراوانی در میدان کسب کرده‌اند. ورود روسیه ضربات روانی و عملیاتی به تروریست‌ها زده است و حتی آمریکایی‌ها نیز به این فکر افتاده‌اند که به تدریج از رویکرد‌هایشان عقب بکشند. در میدان عراق هم حشدالشعبی و ارتش عراق با روحیه مضاعفی عملیات خواهند کرد. اختلاف‌نظر گروه‌های تروریستی و عشایر در عراق و سوریه بالا خواهد گرفت چون داعش با تهدید، عشایر را نگه داشته است و وقتی عشایر ببینند داعش در حال تخریب است، ترسشان می‌ریزد و از داعش فاصله می‌گیرند.
رفتار سیاسی و نظامی ایران در سوریه تغییری نکرده است
اگر به توان حمایت‌های مالی سعودی و قطری‌ها و حتی رویکردهای آمریکا و ترکیه نسبت به داعش را تغییر داد که با برگه داعش بازی نکنند، بحران در عراق و سوریه مهار می‌شود. البته آمریکایی‌ها خیلی دوست دارند همانگونه که حزب الله گرفتار سوریه شده، روسیه نیز در باتلاق سوریه وارد و فرو رود ولی معتقدم به این سادگی‌ها نخواهد بود. چون روس‌ها از پشتوانه‌های میدانی و حمایت‌های ایران و عراق و مردم سوریه و حتی لبنانی‌ها برخوردارند و نمی‌توان گفت روسیه در سوریه گرفتار می‌شود.
آیا این همکاری‌ها موجب حضور بیشتر عملیاتی و نظامی ایران در عراق و سوریه خواهد شد؟
رویکرد و رفتار سیاسی و نظامی و تبلیغاتی ایران در سوریه تغییری نکرده و نخواهد کرد. ما یک خط‌مشی ثابت در خصوص محور مقاومت از تهران تا عراق و دمشق و لبنان و غزه داشته‌ایم و با بالا و پائین شدن تحولات تغییری حاصل نشده است. حضور مستشاری ایران در میادین بحران و حمایت‌های لجستیکی علیه تروریست‌ها با قدرت تداوم دارد و قطعا چنانچه تهدیدی علیه منافع ایران در مرز‌ها احساس شود که بسیار بعید می‌دانم، اقدامات مناسب در وقت مقتضی صورت می‌گیرد.
ائتلاف آمریکا از داعش برای ضربه به محور مقاومت استفاده می‌کند
قبلا تروریست‌ها بر اساس توهم خواستند خودی در مرزهای ایران نشان دهند که تار و مار شدند و اکنون که بسیار دور‌تر از مرزهای ما درگیر مشکلات داخلی و میدانی نظامی هستند و حتی نمی‌توانند مناطق خود را نیز به درستی اداره کنند چه رسد به اینکه تهدید باشند.
آیا این ائتلاف چهار جانبه در هماهنگی با ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا است؟
هیچ ارتباطی میان ائتلاف محور مقاومت و ائتلاف آمریکایی نمی‌بینم. اصلا دو طرف تضاد و تعارضات بنیادینی در تفکرات راهبردی و نظامی خود دارند. ائتلاف آمریکا می‌خواهد از داعش برای ضربه به محور مقاومت استفاده کند. ائتلاف محور مقاومت می‌خواهد داعش را نابود کند که اولا مردم منطقه آرامش ببینند، ثانیا اسرائیلی‌ها بهره‌ای نبرند. اینکه بعضاً می‌شنویم گفته می‌شود آمریکا و ایران در ضربه به داعش و نابودی تروریست‌ها نقطه مشترک دارند و می‌توانند بنشینند با هم گفت‌و‌گو کنند الان معنا نمی‌دهد.
چرا؟
چون داعش الان در وضعیتی قرار دارد که محور مقاومت را آزار می‌دهد٬ نه آمریکا را. آمریکا نمی‌آید این معادله را بر هم زند. می‌نشیند تا خوب داعش، حزب‌الله و ارتش سوریه و منافع ایران را تضعیف کند. این به نفع آمریکا و اسرائیل است. اگر با مقاومت محور مقاومت، داعش به این نتیجه برسد که باید منطقه را ترک کند و جای دیگری مثلا عربستان یا ترکیه یا به سمت لیبی و مرزهای اروپا برود، آنگاه آمریکا بیمناک می‌شود و ندا سر می‌دهد بیائید بنشینیم هماهنگ کنیم با داعش بجنگیم. در این وضعیت، آمریکا سروصدایش بلند می‌شود. عربستان تا وقتی داعش در عراق و سوریه باشد، به حمایت از آنها ادامه می‌دهد٬ اما به محض حرکت تروریست‌ها به سمت عربستان، سروصدایش بلند می‌شود و شروع می‌کند به ایران و عراق و سوریه پیام مثبت بدهد که بیائید کمک کنیم داعش را نابود کنیم. ما همه این مسائل و فریبکاری‌های غربی و عربی و صهیونیستی را می‌شناسیم و بار‌ها به آمریکا و عربستان گفته‌ایم این داعش در نهایت خود شما را هدف قرار خواهد داد.
تحولات در منطقه بسیار پیچیده و سخت است. آمریکا و اسرائیل و دوستانشان در منطقه نمی‌نشینند و نظاره‌گر پیروزیهای محور مقاومت باشند. پول دارند و سلاح هم وارد می‌کنند و مرتب هزینه می‌کنند تا بالاخره به اهدافشان برسند.
علل توجه به این همکاری‌ها از سوی کشورهای غربی چیست؟
غرب نمی‌خواهد داعش در شامات و عراق زمین‌گیر شود. نگرانند که محور مقاومت از این بحران سربلند بیرون آید. این همان پیچ تاریخی است که حضرت آقا هم اشاره داشته‌اند. اگر به امید خدا این بحران را رد کنیم تحولات بزرگی در انتظار ایران و دوستانش خواهد بود و غرب مجبور خواهد شد مقابل خواست ایرانی‌ها عقب‌نشینی کند و نتیجه موفقیت‌ها این است که در آینده غرب روی معادلات منطقه خیلی تاثیرگذار نخواهد بود. ولی حقیقتا مسیر دشوار و آزمون سختی است که قربانی می‌گیرد و هزینه دارد.
چین و روس هم وارد محور مقاومت شده‌اند
در جنگ با بعثی‌ها، ملت ایران آزمون مهمی را پشت سرگذاشت و هم اینک غرب مجبور شد که بنشیند و با ایران مذاکره کند بدون اینکه شرط و شروط بگذارد. حزب الله در دهه‌های‌گذشته آزمون مهمی را پشت سرگذاشت و الان می‌بینیم غربی‌ها این حزب را به عنوان یک قدرت تاثیرگذار در میدان خاورمیانه و لبنان مورد محاسبه قرار می‌دهند. عراقی‌ها و سوری‌ها نیز باید بتوانند این آزمون سخت را با مقاومت و صبر و ایمان به خوبی پشت سر بگذارند تا در معادلات آینده مورد محاسبه قرار گیرند. هر ملتی بخواهد به عزت برسد باید این آزمون سخت را پشت سر بگذارد و قطعا پیروزی خدا شامل حالشان خواهد شد.
به نظر شما این میزان همکاری‌ها تا چه سطحی افزایش خواهد یافت؟
تحولات در منطقه بسیار پیچیده و سخت است. آمریکا و اسرائیل و دوستانشان در منطقه نمی‌نشینند و نظاره‌گر پیروزیهای محور مقاومت باشند. پول دارند و سلاح هم وارد می‌کنند و مرتب هزینه می‌کنند تا بالاخره به اهدافشان برسند. تاکنون به نتیجه نرسیده و حتی تحقیر هم شده‌اند. به همین میزان هماهنگی ائتلاف محور مقاومت بیشتر و گسترده‌تر خواهد شد. مهم این است که ما قبلا ائتلاف محور مقاومت را محدود به تهران تا غزه می‌دیدیم الان چینی‌ها و روس‌ها هم وارد شده‌اند. برخی کشورهای آمریکای جنوبی، سفرای عربستان را اخراج می‌کنند. اروپایی‌ها از بحران مهاجرت به دردسر افتاده‌اند.
بوکوحرام که امتداد همان داعشی‌های خاورمیانه هستند مورد غضب دولت‌های آفریقایی است لذا ائتلاف محور مقاومت با همین قدرت ادامه دهد خود را تثبیت می‌کند و درون سازمان ملل هم تاثیرگذار خواهد بود. باید بپذیریم که غرب شکننده است. اسرائیلی‌ها در کرانه باختری شکننده شده‌اند. عربستانی‌ها بعد از بحران منا دچار حقارت شده و اعتماد به نفس خود را از دست داده‌اند. در مارب و تعز یمن به بن‌بست خورده و نتوانسته‌اند صنعا را تهدید کنند. اینها نتیجه روانی حرکت‌های ائتلاف محور مقاومت است.
آمریکایی‌ها توان هزینه کردن در منطقه و ریسک‌های بالا را ندارند. محور مقاومت روس‌ها را تنها نمی‌گذارد٬ لذا روس‌ها هم در مسیر ائتلاف گام برمی‌دارند. می‌توان گفت روسیه در کنار ائتلاف محور مقاومت بیشتر سود می‌برد.
آینده این همکاری چگونه است و چه چالش‌هایی پیش‌روی آنها وجود دارد؟
معادلات به شکلی تعریف شده که اگر ضربه‌ای قرار است به محور مقاومت وارد آید، عوارض این ضربات گریبان ائتلاف غربی را نیز خواهد گرفت. این نیست که بزنند و بروند. شما سوریه را به هم می‌ریزید باید در مرز‌هایتان با مهاجران مواجه شوید. شما حلب سوریه را متاثر می‌سازید باید عوارض آن را در آنکارا و انفجارهای داخل ترکیه ببینید.
روسیه در کنار ائتلاف محور مقاومت بیشتر سود می‌برد
امنیت منطقه به هم پیوسته است و امتداد آن به منافع غرب و آمریکا هم می‌رسد. چالش‌های پیش‌روی ائتلاف محور مقاومت زیاد است ولی به همان اندازه طرف مقابل هم آسیب‌پذیر است. عربستان به شدت از نظر اقتصادی به دردسر افتاده و کاهش قیمت‌های نفت و هزینه‌های بالای این کشور در یمن و سوریه و... ملک سلمان را گرفتار کرده است. آمریکایی‌ها توان هزینه کردن در منطقه و ریسک‌های بالا را ندارند. محور مقاومت روس‌ها را تنها نمی‌گذارد٬ لذا روس‌ها هم در مسیر ائتلاف گام برمی‌دارند. می‌توان گفت روسیه در کنار ائتلاف محور مقاومت بیشتر سود می‌برد.
در کوتاه‌مدت این ائتلاف می‌تواند چه تاثیری در سوریه و عراق داشته باشد؟
حداقل پیامدهای اقدامات ائتلاف محور مقاومت، تخریب روحیه تروریست‌ها و پرستیژ حامیانشان است. هرچه سروصدا‌ها از بمباران‌های روسیه بیشتر شود٬ بدانید ضربات روسیه دقیقا به اهداف خورده است. آمریکایی‌ها ائتلاف دروغینی ساختند و مردم سوریه و عراق را به بازی گرفته‌اند. الان عراقی‌ها هم از روسیه می‌خواهند که داعش را در این کشور بزند. روسیه هم آمادگی دارد.
تقسیم تروریست‌ها به خوب و بد و میانه‌رو و تندرو یک تقسیم دروغین است که صرفا برای بهره‌برداری اسرائیل انجام می‌شود. هرکسی سلاح به دست گیرد و زیرساخت‌های عراق و سوریه را تخریب کند و آب را روی مردم بی‌گناه عرب ببندد، مردم را ذبح کند و به دختران و زنان عراقی و سوری تجاوز کند، تروریست است، میانه‌رو یا تندرو معنی ندارد.