آشنایی با برگزاری آیین شب یلدا در لرستان
کشور ما از نظر فرهنگی بسیار غنی است و حفظ این دست سنت‌ها می‌تواند در حفظ و ترویج سبک زندگی ایرانی بسیار تاثیرگذار باشد، شب یلدا یا شوو چله یکی از این رسوم کهن در بین ایرانیان است که همچنان در اکثر نقاط ایران حفظ شده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، شب یلدا (شوو چله) شبی تاریخی، مملو از رسوم کهن و اعتقادات ریشه‌داری‌ست که فرصتی برای دور هم جمع شدن فامیل و انجام سنت صله رحم است، در این شب تازه عروس‌ها و دخترهای خانواده بی‌نصیب نبوده و بزرگان خانواده و فامیل هدیه‌هایی را به آنها می‌دادند که این رسم همواره در برخی از نقاط کشور و به خصوص در لرستان همچنان به چشم می‌خورد.
ایرانیان یلدا را به عنوان بلندترین شب سال و نماد روشنی دانسته و از دیرباز تا عصر حاضر، جشن و آیین یلدا با آداب خاص خود زینت بخش اولین شب فصل زمستان مردمان این سرزمین بوده است، هرچند برخی از رسوم آن در گیرودار زمان در حال فراموشی‌ست.
سنت دیرین شب یلدا در میان مردم لرستان با شور خاصی که برگرفته از آیین و رسوم پیشینیان و پدران‌شان است در اولین شب از زمستان سرد با گرمی خاصی برگزار می‌شود.
در شب یلدا از دیرباز جشنی در بین مردم ایران و لرستان در این شب برگزار می‌شود و این شب که در گویش محلی لری به آن "شو چله "یا "توک چله" و نیز "اول قهاره" گفته می‌شود، به معنی آغاز فصل سرما، فصلی بسیار قهار و زمستانی سرد با شب‌های بلند است.
مردم لرستان از چند روز قبل از فرا رسیدن شو چله خود را آماده این شب می‌کنند و با خرید میوه‌هایی همچون انار، آجیل و تنقلاتی همچون گندم برشته(گندمی که در شیر خیس شده و بو داده می‌شود) ، قلنگ(پسته کوهی)، شاهدانه، کنجد، گردو، پسته، و .. که برخی از آنها مختص همین منطقه است، به نوعی همنشین نخستین شب طولانی فصل جدید می‌شوند و خود را آماده پذیرایی فصل زمستان می‌کنند.
بازار لرستان چند روز قبل از شب چله حال و هوای خاصی می‌گیرد و روستاییان نیز بوقلمون‌هایی که برای این شب نگهداری کرده‌اند به بازار آورده و به فروش می‌رسانند.
برخی دیگر نیز که اقوامی در روستاها دارند چند ماه قبل از آغاز شوچله گوسفندی یا بزی را نشان کرده و به اصطلاح لری به بند گرفته تا چاق و پروار شده و در این شب ذبح می‌کنند و اعضای خانواده در کنار هم گوشتش را کباب یا آب پز می‌کنند.
یکی دیگر از رسوم مختص لرستان که به فراموشی سپرده شده است مراسم (شال دُرکِنی) است که جوانان و نوجوانان شب یلدا بر پشت بام خانه‌های همسایگان و هم محلی‌ها رفته و با آویزان کردن کیسه‌ای یا شال بلندی به داخل خانه‌های همسایه‌ها و خواندن اشعاری با گویش لری با طلب خیر و برکت برای صاحب خانه از وی تقاضای شادباش می‌کنند.
صاحب‌خانه نیز به مراسم شاد باش و استقبال از فصل سخت زمستان مقداری از گوشت و یا تنقلات و میوه‌هایی که برای شب یلدا تدارک دیده است، را داخل کیسه انداخته و یا به شال آویزان شده می‌بندند و به نوعی آذوقه خود را با دیگران تقسیم و برکت را به خانه می‌آورند.
اشعار آیین شال درکنی مضامین متنوعی دارد مانند: امشو اول قهاره خیر دِ حُونَت بَواره، نون و پنیر و شیرَه کیخا حُونَت نَمیرَه" یعنی: امشب اول فصل زمستان است، ان‌شاءالله خیر در خونه‌ات را بزند، نون و پنیر و شیره بزرگ خانه‌ات نمیرد.
در این شب،آیین ویژه صله ارحام که سفارش تاکید شده دین مبین اسلام نیز هست و با آداب و فرهنگ تاریخی مردم ایران و لرستان پیوند عمیق خورده و تمام اقوام نزدیک و صمیمی به دور هم جمع می‌شوند و تا آخر شب به گفت‌وگو و قصه‌گویی پرداخته و با گرفتن فال «چل سرو» و با گفتن افسانه‌های کهن این آداب و رسوم و پیوند های عاطفی را محکم‌تر می‌کنند.
گرفتن فال چهل سرو و خواندن چهل بیت شعر، مانند تفال به حافط در میان لرستانی ها رواج دارد، تفالی که لرستانی‌ها برای شروع فصل سرماو زمستان می‌زنند و گاهی اوقات نیز به نیت خاصی فال می‌گیرند.
کودکان تا چندین روز بعد از شب چله تنقلات خاص لرستان را که مادرانشان با سلیقه خاصی درست کرده است در جیب خود ریخته و به مدرسه می‌برند و با دوستان خود تقسیم کرده و می‌خورند.
لحظه به لحظه این شب سرشار از خاطراتی به یادماندنی، آیینی نمادین، عواطف و خصایص نیکوی بشری است که در آن می‌توان به صله ارحام، گذشت و تقسیم داشته‌های خود با همسایگان و غریبه‌ها، تلاش برای کسب روزی و رزق در شب‌های سرد، ذخیره توشه زمستان، بازگویی قصه‌ها و خاطرات و... است که همچنان در جای جای سرزمین ایران اسلامی و در هر نقطه و هر قوم با آداب و رسوم خاص خود برگزار می‌شود.