ساماندهی سهمیه‌ها از حذف کنکور مهمتر است/دانشگاه آزاد بدون برگزاری آزمون از داوطلبان پول می‌گیرد/ارائه مجوز به مافیای کنکور را افراد دیگری صادر می‌کنند

ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره حذف کنکور گفت: آزمون سراسری در کشور یک مسئله اجتماعی است و این طبیعی است که در مرکز توجه باشد و سیاست مداران در مجلس، دولت و دستگاه‌های مختلف درباره آن اظهار نظر کنند. وزارت علوم و سازمان سنجش نیز از همه این نظرات استقبال می‌کند و طبیعتا هر چقدر ما بتوانیم این مسئله را ساماندهی کنیم به نفع کشور کار کردیم.

او با بیان اینکه در بحث ورود به دانشگاه در بخش‌هایی از آموزش عالی، ایران با هیچ کشور در دنیا قابل مقایسه نیست، گفت: وضعیتی که در کشور ما وجود دارد، براساس تقاضا، حساسیت‌های اجتماعی، نگاه خانواده‌ها و اینکه استقبال شدید است، در شرایط خاصی به سر می‌بریم که دلایل همه این موضوعات به سازمان سنجش برنمی‌گردد. سازمان سنجش محل گذری از یک مقطع به مقطع دیگر است. همه این مسائل نیاز به آسیب شناسی فرهنگی و اجتماعی دارد.

پذیرش دانشجو باید با توجه به وضعیت کشور انجام شود

خدایی با اشاره به اینکه یک سری از رشته‌ها و دانشگاه‌ها ایده آل خانواده هاست، افزود: بنده معتقدم چه کنکور باشد یا نباشد و چه متولی این امر سازمان سنجش باشد و چه آموزش و پرورش، اگر بخواهیم دانشگاه‌ها و رشته‌ها را جدا کنیم همان نکته به چیزی شبیه کنکور یا معادل کنکور در می آید که توجه‌ها به آن جلب می شود و سرمایه گذاری ها نیز به آن سمت می رود.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور تاکید کرد: با هر معیاری بخواهیم داوطلبان را وارد دانشگاه کنیم باید با توجه به وضعیت کشور باشد و باید اعتماد مردم را کسب کنیم. نمی توان لحظه ای در این مورد تصمیم گرفت. طبق نظرسنجی که از داوطلبان انجام شده اعتماد عمومی و اجتماعی به سازمان سنجش وجود دارد. سازمان سنجش نیز معتقد است معیارهایی که براساس آنها داوطلبان وارد دانشگاه می شود باید چند محور داشته باشد.

خدایی درباره محورهای ورود داوطلبان به دانشگاه گفت: معیارها باید عدالت محور باشد و داوطلبان نباید احساس ظلم کنند. محور بعدی این است که روشن و شفاف باشد یعنی ضوابط و معیارها شفاف و قابل پاسخگویی باشد. نکته مهم در بحث کنکور این است که اگر بخواهیم ایرادات آن را ببینیم سازمان سنجش بهتر و بیشتر از همکاران دیگر در این حوزه می تواند این مسائل را ببیند. ما باید در بحث کنکور جایگزین قابل اعتماد پیدا کنیم تا به داوطلبان ارائه دهیم. این جایگزین نیز باید از قبل اطلاع رسانی شود و طوری باشد که برنامه ریزی داوطلبان را به هم نریزد و باید به گونه ای باشد که داوطلبان بتوانند از قبل درباره آن تصمیم بگیرند.

قانون سال 86 برای حذف کنکور محقق نشد

او با بیان اینکه در هیچ جای دنیا این همه قوانین متعدد برای ورود به دانشگاه وجود ندارد، تصریح کرد: در همه جای دنیا براساس میزان تقاضای موجود تصمیم می‌گیرند چند مدل از پذیرش را انجام دهند.

رئیس سازمان سنجش کشور درباره وضعیت حال حاضر پذیرش داوطلبان در ایران، گفت: در سال 1386 مجلس شورای اسلامی قانون حذف کنکور را تصویب کرد. این قانون برای وزارت خانه‌های علوم، بهداشت و آموزش و پرورش تکلیفی ایجاد کرد که تا آخر برنامه پنج ساله پنجم کنکور حذف شود. بنابراین تا سال 1391 باید کنکور حذف می شد. در آن قانون جایگزین کنکور، امتحانات نهایی سراسری کشوری در سه سال متوسطه و یک سال پیش دانشگاهی شد البته قانون گذار این را می دانست که تنوع آزمون ها در مدارس با توجه به تنوع سیستم آموزشی در انواع و اقسام این مدارس در شهرهای مختلف نمی تواند معیار ورود به دانشگاه باشد.

او افزود: حذف کنکور به هر دلیلی تا سال 1391 انجام نشد تا اینکه برای کنکور 1392 این قانون توسط مجلس اصلاح شد. با اصلاح قانونی تکالیف دیگری برای سه وزارت مذکور در نظر گرفته شد. در این بحث آموزش و پرورش مسئول ارائه سوابق تحصیلی مطابق تعریف اولیه و کلماتی مانند استاندارد نیز به آن اضافه شد و باز هم تاکید کرد که جایگزین کنکور می تواند سوابق تحصیلی باشد. این اصلاحیه تصویب کرد که طی 5 سال 85درصد ظرفیت آموزش عالی باید از طریق سوابق تحصیلی و بدون کنکور انجام شود.

خدایی با اشاره به اینکه سال 97 دوره این اصلاحیه به پایان می رسد، گفت: سال گذشته جذب و پذیریش دانشجو بدون کنکور به 83/1 درصد رسید. در اصلاحیه مذکور آمده است که با سه روش می‌توان داوطلبان را در دانشگاه ها پذیرش کرد؛ اول براساس سوابق تحصیلی، دوم براساس آزمون عمومی و سوابق تحصیلی و سوم براساس آزمون عمومی، آزمون اختصاصی و سوابق تحصیلی. پیش بینی می شود امسال نیز از 85 درصد عبور کنیم و به تکلیفی که شورای سنجش گذاشته، خواهیم رسید البته با آن سوابق تحصیلی که تفاوتی با سال 1386 نداشته است.

13 درصد رشته‌های روزانه دانشگاه‌های دولتی امسال بدون کنکور بود

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور خاطرنشان کرد: تکلیف دیگری که اصلاحیه قانون مشخص کرده این است که تاثیر سوابق تحصیلی در رشته‌هایی که از کنکور پذیرش می شود از 25 درصد شروع و به صورت صعودی افزایش پیدا کند. در آن اصلاحیه انتظار می‌رفت زمانی که به سال چهارم می رسیم پوشش از طریق سوابق تحصیلی به 100درصد برسد که بتوانیم براساس سوابق تحصیلی چهارسال این موضوع را انجام دهیم. قانون در این نکته وزارت آموزش و پرورش را مکلف کرده که سوابق تحصیلی را ایجاد کند اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد و ما در همان درصد سوابق تحصیلی 10 سال پیش ماندیم.

خدایی با بیان اینکه این امر به طور کامل محقق نشد، گفت: مجلس سال 95 دوباره به قانون اصلاحیه دومی زد که تاثیر قطعی سوابق را به تاثیر مثبت تغییر داد و طبق اصلاحیه دوم مقرر شد این 25درصد تاثیر سوابق تحصیلی به شرط تحت پوشش قرار گرفتن بیشتر سوابق تحصیلی قابل افزایش باشد. سازمان سنجش هم با توجه به اینکه اگر شرطی محقق شود، حرکت می‌کند و درصد سوابق تحصیلی را افزایش می‌دهد.

او با اشاره به اینکه ما سوابق جایگزین در کنکور نداریم، تاکید کرد: ما امسال حدود 13درصد رشته‌های روزانه را بدون کنکور کردیم البته این آمار به غیر از دانشگاه آزاد و پیام نور و غیرانتفاعی است. همچنین دوره های نوبت دوم و شبانه نیز 30درصد بدون کنکور پذیرش داشتند. در سال آینده نیز این آمار برای رشته های روزانه و نوبت دوم افزایش پیدا می کند.

نمی‌توان بدون توجه به سوابق تحصیلی در رشته‌های پرطرفدار دانشجو جذب کرد

خدایی درباره دلایل عدم تحقق سوابق تحصیلی به جای کنکور، گفت: در رشته های پرطرفدار و دانشگاه‌های خاص این امر محقق نمی‌شود چون تراکم و انباشت نمره‌های مساوی به قدری زیاد است که نمی‌توان این موضوع را انجام داد؛ به طور مثال در رشته تجربی از 593هزار نفری که در کنکور تجربی شرکت کردند معدل 27 هزار نفر بالای 19/75 هستند و اگر بخواهیم که در رشته‌های تجربی 8 هزار نفر در پزشکی، دندان پزشکی و داروسازی جذب کنیم حق افراد زیادی پایمال می‌شود چون همگی نمره مساوی دارند و ما نمی‌توانیم 27 هزار نفر در این رشته‌ها پذیرش کنند. بنابراین وقتی نمره مساوی است باید معیار تعریف کنیم. پس یا نیاز به معیار جدید داریم یا باید شروطی که از قبل گذاشته شده را به طور کامل محقق کنیم.

رئیس سازمان سنجش کشور تاکید کرد: بنده شخصا به عنوان رئیس سازمان سنجش موافق حذف کنکور هستم اما نیاز به جایگزین داریم. آنچیزی که همه این برنامه ریزی ها را به هم می ریزد علوم تجربی است. 63 درصد کنکور امروز داوطلبان تجربی هستند که مشکل ساز شده است. این مسئله نیاز به آسیب شناسی فرهنگی واجتماعی دارد.

خدایی با بیان اینکه اصلاح قوانین براساس درخواست های اجتماعی صورت گرفته است، گفت: سازمان سنجش به عنوان متخصص می تواند کمک کند و ما باید وضعیتی ایجاد کنیم تا اعتماد مردم و داوطلبان را به دست بیاوریم. همه این مسائل باید تدریجی اتفاق افتد. محقق شدن این موضوع به سازمان سنجش برنمی گردد.

او با تاکید بر اینکه برخی مسائل، مشکلات پذیرش از طریق سوابق تحصیلی را تشدید می کند، گفت: به طور مثال مشکلاتی که سال گذشته در امتحانات نهایی پیش آمد از جمله مواردی است که می تواند مشکل ساز باشد. بالاخره باید یک سازکار و زیرساخت های مناسب در موضوعاتی مانند حفاظت و اجرا طراحی شود تا این همه تقاضا و حساسیت اجتماعی را در ورودی یک سری رشته ها را پاسخ دهیم. 80 درصد داوطلبان طبق نظرسنجی ها طرفدار کنکور هستند.

فقط سوابق تحصیلی سال آخر متوسطه و پیش‌دانشگاهی ارائه می‌شود

رئیس سازمان سنجش کشور درباره آنچه به عنوان سوابق تحصیلی از سوی آموزش و پرورش به سازمان سنجش ارائه می‌شود، گفت: سوابق تحصیلی 10 درس امتحانات نهایی سال سوم متوسطه و 5 درس پیش دانشگاهی است که توسط آموزش و پرورش به سازمان ارائه می شود. در صورتی که سابقه تحصیلی دروس نهایی سه سال متوسطه است. شورای سنجش پذیرش 5درصد برای پیش دانشگاهی و 25درصد برای سوابق سال سوم متوسطه در نظر می‌گیرد.

او ادامه داد: وزارت آموزش و پرورش مسئولیت ارائه سوابق تحصیلی را به عهده دارد. اما سوابق یک سال آخر متوسطه و پیش دانشگاهی به سازمان ارائه می شود.

خدایی تاکید کرد: در قانون سال 92 هیچ حرفی از حذف کنکور زده نشده است. کسانی که مسئله حذف کنکور را مطرح می کنند به قانون سال 86 استناد می کنند که ناشی از ناآگاهی است. قانون سال 92 سه مدل پذیرش ارائه می دهد اما مکلف می کند 85 درصد پذیرش با توجه به سوابق باشد و مقرر کرده تاثیر سوابق تحصیلی متناسب با تحت پوشش قرار گرفتن محقق شود و روح آن هم همین است که وزن کنکور کم شود.

او با بیان اینکه وزارت علوم و سازمان سنجش موافق حذف کنکور هستند، گفت: برای کنکور باید معیارهای جایگزین در نظر گرفته شود و باید فرصتی به داوطلبان که براساس آن معیارها برنامه ریزی کنند.

مافیای کنکور ربطی به سازمان سنجش ندارد

رئیس سازمان سنجش کشور درباره مافیای کنکور گفت: برای کل آزمون های سال 96 سازمان سنجش آموزش کشور برای 6 میلیون نفر آزمون برگزار کرده است که نیمی از آن آزمون های ورودی  و نیمی از آن آزمون های استخدامی غیرموظف است. هزینه ثبت نام همه آزمون ها براساس مصوبات هیات دولت و مصوبه دولت به سازمان ابلاغ می شود و داوطلب این پول را مستقیما به خزانه دولت واریز می‌کند یعنی سازمان سنجش به عنوان یک دستگاه دولتی هیچ حسابی ندارد و برای همه هزینه‌ها از دولت بودجه می گیرد. به طور مثال بودجه سال 97 سازمان سنجش 128 میلیارد تومان برای کل درآمدهاست و75درصد بودجه برای برگزاری آزمون ها هزینه می شود و حدودا 120هزار نفر برای این موضوع با سازمان همکاری می کنند.

او افزود: مجوز موسسات کنکور یا مافیای کنکور را افراد دیگری صادر می کنند و حق نظارت و درآمد آنها را هم افراد دیگری می گیرند. سازمان سنجش هیچ همکاری با آنها ندارد. نقطه برش آموزش هر جا باشد این موسسات به همان سمت کشیده می شوند.

خدایی با بیان اینکه مبلغ 8 هزار میلیارد درآمد مافیای کنکور معلوم نیست از کجا آمده است، گفت: مشخص نیست مبنا و معیار این مبلغ چیست و نمی دانم عدد این موضوع از کجا آمده است. سازمان سنجش در این بحث همه مسائلش شفاف است و همه همکاران سازمان سنجش حقوق رسمی دولت را می گیرند.

در بحث تجمیع کنکور دانشگاه آزاد بیشتر منتفع شد

او با اشاره به سخنان فرهاد رهبر، رئیس دانشگاه آزاد درباره پشت پرده کنکور گفت: این سخنان طوری مطرح شد که انگار سازمان سنجش پشت این مسئله است. بنده معتقدم در بحث تجمیع آزمون کنکور دانشگاه آزاد بیشتر منتفع شده و می توان گفت دکتر رهبر و دانشگاه آزاد بیشتر از سازمان سنجش از آن مبلغ 8هزار میلیارد مافیای کنکور بهره مند شدند.

خدایی تاکید کرد: سازمان سنجش برای آزمون سراسری 22هزار تومان دریافت می کند که حدود یک میلیون نفر در آزمون شرکت می کنند و مبلغی حدود 22میلیارد تومان دریافت می شود که 75درصد آن به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی داده می شود این مبلغ برای برگزاری فیزیکی آزمون مانند طراحی سوال و غیره است اما بعد از برگزاری آزمون اطلاعات داوطلبان را به دانشگاه آزاد می دهیم که انتخاب رشته کنند و براساس نمراتی که ما دادیم افراد را به دانشگاه بفرستد اما دانشگاه آزاد اسلامی برای انتخاب رشته 35هزار تومان از هر نفر دریافت می کند، که درآمدی حدود 35 میلیارد تومان می‌شود، در حالی که آزمون برگزار نمی کند. لذا در اینجا کم لطفی شده سازمان سنجش شفاف است.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور افزود: موسسات کنکور باید ساماندهی و نظارت جدی شوند. این موسسات مجوز خود را از وزارت علوم و بهداشت نمی‌گیرند و وزارت آموزش و پرورش ودیگر دستگاه‌ها به آنها مجوز می دهند که حق نظارت هم از این موسسات می گیرند.

خدایی تصریح کرد: آزمون سراسری طبق منابع اعلام شده و کتب درسی است اما تفاوت اینجاست که امتحانات آموزش و پرورش برای گذر به پایه بالاتر است و امتحان سازمان سنجش برای ورود به دانشگاه است.

قانون باید برای انحلال سازمان سنجش تصمیم بگیرد

او درباره انحلال سازمان سنجش خاطر نشان کرد: سازمان سنجش براساس مصوبات قانون و نیازهایی شکل گرفته و هر زمانی که قانون گذار تشخیص دهد که منحل شود یا تغییر ماموریت بدهد به عنوان یک دستگاه اجرایی تغییر ماموریت می دهد. بنابراین قوانین درباره این مسئله باید وضع و ابلاغ شود. در این مسیری که تاکنون رفتیم طبق قانون بوده است. مراجع قانون گذار هر تصمیمی بگیرد ما اجرا می کنیم. سازمان سنجش براساس نیاز شکل گرفته است و اگر قوانین عوض شود این سازمان نیز تغییر ماموریت خواهد داد.

خدایی با اشاره به اینکه ما امروز با تراکم تقاضاهای آزمون های دستگاه‌ها روبه رو هستیم, گفت: آزمون استخدامی همه دستگاه ها بسیار زیاد است و این نشان دهنده اعتماد است که سازمان سنجش می تواند مردم را قانع کند و این یکی از خصوصیات خوب سازمان است.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور درباره شرکت تعاونی کارکنان سازمان سنجش نیز تصریح کرد: این شرکت از وزارت تعاون مجوز گرفته و زیر نظر سازمان سنجش هم نیست و بنده به عنوان رئیس سازمان سنجش هیچ اختیاری در رابطه با آن شرکت ندارم و با سازمان هم همکاری نمی کند و این شرکت هیچ وابستگی به سازمان سنجش ندارد.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور با بیان اینکه سوابق تحصیلی باید مرتبط باشد، گفت: اگر قرار باشد کنکور حذف شود سوابق و رشته تحصیلی از همان دوره متوسطه است و دیگر افرادی که ریاضی خواندند نمی توانند در رشته تجربی شرکت کنند یا در پزشکی پذیرش شوند.

خدایی درباره دوره دکتری نیز افزود: شیوه نامه پذیرش دوره دکتری در سال 92 پنجاه درصد آزمون و پنجاه درصد مصاحبه دانشگاه ها بود. در آن سال تصمیم گرفته شد به صورت پلکانی مدل جی آر ای در دوره دکتری اجرا شود که بر همین اساس شیوه نامه ای ابلاغ شد تا وزن مصاحبه دانشگاه ها 70درصد باشد و وزن آزمون 30درصد. از ابلاغ این شیوه نامه یک سال نگذشته بود که مجلس قانون تحصیلات تکمیلی را تصویب کرد که 50درصد آزمون و 50درصد مصاحبه برای پذیرش در دوره دکتری در نظر گرفته شود و تا سه سال وزارت علوم و بهداشت نمی توانند به این درصدها دست بزنند؛ بنابراین آن مسئله پذیرش مانند جی آر ای لغو شد.

ساماندهی سهمیه‌های کنکور مهم‌تر از حذف آن است

او با اشاره به اینکه مدل پذیرش دانشجو را باید به متخصصان سپرد، گفت: ما باید تکلیف قانونی ایجاد کنیم و متخصصان این مسئله را باید برنامه ریزی کنند. همان طور که در مسئله تحصیلات تکمیلی مشخص و روشن است.

رئیس سازمان سنجش آموزش درباره ساماندهی سهمیه‌های کنکور افزود: ساماندهی سهمیه‌های کنکور مهم‌تر از حذف آن است. طی سال های متمادی سهمیه ها و امتیازهای مختلف به افراد و اقشار خاص داده شده است و این حرکت مبارکی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد این موضوع شده و می خواهد این مسئله را ساماندهی کند.

او افزود: ساماندهی سهمیه ها بعد از مشکلات امسال در رابطه با این  موضوع پیش آمد که با توجه به حسن نیت دولت، مجلس و کمیسیون آموزش و تحقیقات این مسئله به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع داده شد. شورا نیز در رابطه با آن کارگروهی تشکیل داده و همه سهمیه ها در همه آزمون ها قرار است ساماندهی شود. برخی سهمیه ها مانند سهمیه مناطق براساس عدالت آموزشی شکل گرفته و سهمیه مثبتی است و این طور نیست که سهمیه ها فی النفسه بد باشند.

خدایی در پایان تاکید کرد: این مسئله با همت شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی و ساماندهی خواهد شد.