معلولان را با شهرسازی قلدرمابانه از زندگی شهری محروم کردیم

به گزارش خبرنگار ایلنا، حجت نظری، در دوازدهمین جلسه شورای شهر تهران با طرح این سوال که در زمان زلزله، معلولان جسمی و حرکتی چگونه می‌توانند خود را از حادثه نجات دهند؟ گفت: آیا نه این است که این عزیزان مظلوم ترین قربانیان حوادث ناگوار طبیعی چون زلزله خواهند بود که کمترین مجال برای رهانیدن خود از دام مرگ را نخواهند یافت؟ این نکته قابل تامل می بایست در مدیریت بحران ما را بیش از پیش متوجه هم وطنان کم توان جسمی حرکتی‌مان کند.

او ادامه داد: کم توانی جسمی-حرکتی و معلولیت می تواند بخشی از چرخه ی زندگی هر فردی باشد که به فراخور شرایط، حوادث و علل گوناگون از جمله تصادف؛ یا برای جانبازان سرافراز در راه دفاع از میهن، یا از بدو تولد تا کهنسالی با درجات مختلف و در بازه های زمانی متفاوت یک شخص را درگیر نماید و معلولیتی را به همراه داشته باشد.

نظری با اشاره به اصطلاح "معلولیت، محدودیت نمی آورد" افزود: می‌خواهم امروز به نوع دیگری آن را بیان کنم و به جرات بگویم بله! "معلولیت برای یک شهروند تهرانی قطعا محدودیت به همراه دارد" محدودیتی که نه نشات گرفته از عدم اراده و ناتوانی او، بلکه ناشی از غفلت و کوتاهی مدیران و مسئولین شهری برای ایجاد یک شهر دسترس پذیر است.یک فرد معلول چگونه می تواند خود را یک شهروند تهرانی بداند وقتی که کمترین بهره را از فضای زیست شهری خود نمی برد و از کمترین خدمات شهری استفاده نمی کند.

او ادامه داد: زمانی که فرد با ویلچر برای یک تردد ساده در سطح شهر در بهترین شرایط می بایست پس از هماهنگی های بسیار، ساعت‌ها منتظر اتومبیل های مخصوص تردد معلولین باشد.   چند درصد از فضاهای عمومی شهری مناسب حضور معلولین است؟ چرا شهر ما از حضور لطیف و موثر این همه استعداد در حوزه های مختلف محروم است؟

نظری با تاکید بر وجود قوانین در این زمینه خاطر نشان کرد: به رغم سپری شدن سالیان طولانی از وضع قوانین مرتبط با معلولین، گویی تنها گرد فراموشی بیشتری برای توجه به این قشر از جامعه به بار آورده است، با توجه به تبصره 2 ماده یک و تبصره ماده 4 قانون جامع معلولین مصوب سال 1383 مجلس شورای اسلامی، که به صراحت شهرداری‌ها را موظف به انجام اقداماتی در حوزه مناسب سازی شهر کرده است، شورای اسلامی شهر تهران از سال 1384 مقرره‌ای با عنوان «مناسب سازی فضاهای شهری برای جانبازان و معلولین جسمی و حرکتی» به تصویب رسانده است. اما ارمغان این مصوبه 12 ساله در عمل چیست؟ چرا مهلت دو ساله ی اجرای مصوبه با وجود گذشت 12 سال هنوز شهر را شهری مناسب برای حضور این عزیزان نکرده است؟ ستاد مناسب سازی فضاهای شهری که مسئولیت نظارت بر اجرای مصوبه را داشته، می بایست پاسخگوی عدم تحقق اهداف این مصوبه باشد.

او ادامه داد: جدای از اینکه فضاهایی که تا قبل از تصویب این مصوبه ایجاد شده‌اند و می‌بایست با اختصاص بودجه‌های مناسب سالانه و به صورت اولویت بندی شده، با یک برنامه‌ریزی هوشمندانه و به صورت نظامند مناسب سازی می‌شدند، باید عدم مناسب سازی فضاهای عمومی شهری و معابری که پس از این مصوبه ایجاد شده‌اند را با حساسیت بیشتر مورد نظر قرار داد. اینکه از سال 84 به بعد مناسب سازی در فضاهای جدید باید به عنوان یک رویکرد ضروری در ساخت و ساز فضاهای عمومی شهری در نظر گرفته شود و کد پروژهایی که به اسم مناسب سازی فضای شهری در بودجه‌های سالیانه ذکر می شدند برای بهبود کیفیت فضاهای ساخت گذشته مورد استفاده قرار گیرد، حقیقتی است که متاسفانه به واقعیت بدل نشده است.  

وی خاطرنشان کرد: چرا باید زیرگذر چهاراره ولیعصر یا زیرگذر میدان ولیعصر جدای از در نظر نگرفتن همه ی نگاه های نادرست سواره محوری که در شکل گرفتن آن وجود دارد، ایجاد شود، اما باز هم سخت‌ترین و پیچیده‌ترین دسترسی‌ها را برای کم توانان جسمی حرکتی در نظر بگیرد. دسترسی که تردد از مسیر آن برای یک فرد عادی زمان بر است، چه رسد به یک فرد با محدودیت‌های حرکتی! قطعا با شهرسازی قلدر مابانه نه تنها معلولین را از زندگی شهری عادی محروم کرده‌ایم، بلکه همه ی شهروندان را نیز از حضور و مشارکت این عزیزان بی بهره می‌کنیم و این، خسرانی دو جانبه به همراه دارد.

او به  اجراهای نادرست اقدامات به اصطلاح مناسب سازی اشاره و تصریح کرد:  با وجود صرف بودجه‌های کلان نتیجه ی قابل قبولی از آن منتج نشده است. کف سازی های نادرست و گاها خطرسازی که برای نابینایان ایجاد شده یا رمپ‌های پر شیبی که یک ویلچر نشین حتی باوجود همراه نمی‌تواند از آن استفاده کند، نمونه‌هایی از این دست "نامناسب سازی فضاها" با استفاده از ردیف بودجه‌های "مناسب سازی معابر و فضاهای شهری" است. پس سپردن کار به متخصصان امر و نیز نظارت دقیق بر فعالیت آن‌ها خود می‌تواند گامی مهم در راستای ایجاد شهر دسترس پذیر محسوب شود.

نظری با تاکید بر اهمیت سمن‌ها ادامه داد: باید به این مهم توجه کنیم که هیچ فرد، نهاد یا دستگاهی به تنهایی نمی‌تواند در این حوزه موفق عمل کند. باید همه دست به کار شویم. قطعا شورای پنجم شهر تهران خود را متعهد به توجه جدی به معلولین می‌داند و ضمن تقویت ردیف بودجه مربوط به این مهم، و نهادینه سازی رویکرد انسان محوری با توجه ویژه به مناسب سازی در اجرای پروژه‌های شهری و بهره‌مندی از ظرفیت‌های مردمی، با نظارت دقیق و همه جانبه تلاش می‌کند تا تهران را به شهر مطلوب زندگی بدل کند تا در انتها همه با افتخار بگوییم تهران شهرهمه است.