افزایش 50 درصدی آتش‌سوزی‌ جنگل‌ها/ احیای جنگل‌های گلستان 500 سال طول می‌کشد

به گزارش خبرنگار ایلنا، آتش‌سوزی‌های پارک ملی گلستان، جنگل‌های زاگرس و... آنقدر این روزها به گوشمان می‌رسد که ترس آن می رود، این اتفاقات برایمان عادی‌ شود.

همانطور که بارها و بارها در مورد تهیه تجهیزات مناسب اطفاء حریق جنگل‌ها از مسئولان مختلف سوال شده و هرکدام آنقدر این وظیفه را بر گردن دیگری انداخته‌اند که دیگر نبود بالگرد آب‌پاش و دیگر وسایل اطفاءحریق در زمان بروز آتش‌سوزی برای اطفاکنندگان و مردم عادی شده است و هر کس که می‌تواند؛ بیل و کلنگی بر می‌دارد و به مقابله با آتش‌سوزی می‌رود.

با این وجود اما، هیچ‌گاه نباید از خاطرمان برود که در وضعیتی که کشور ما در کمربند خشکسالی قرار گرفته، مشکل کم‌آبی دارد و از سمت مرزهایش نیز با هجوم ریزگردها روبروست تا چه میزان حفظ حتی یک درخت نیز اهمیت دارد، چه برسد به جنگل‌های انبوه که علاوه بر ذخیرگاه گیاهی، زیستگاه جانواران بسیاری نیز هست.

تعداد آتش سوزی ها در سال94 کم تر،اما سطح آنها افزایش داشته است

در سه ماهه نخست امسال با کمبود بارش‌ها، تنها در استان ایلام بیش از صد هکتار از جنگل‌های کشور سوختند و از بین رفتند و با افزایش روزافزون دما و ورود به فصل تابستان بیم آن می‌رود که این آتش‌سوزی‌ها هر لحظه بیشتر و بیشتر شوند.

«سرهنگ قاسم سبزعلی» فرمانده یگان حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی کشور در گفت‌وگو با ایلنا، در این باره اظهار کرد: با هر 1 درجه گرم شدن  زمین 17 درصد نیاز آبی موجودات زنده افزایش پیدا می‌کند، این در حالی‌ست که در چند دهه اخیر در کشور ما حدود 1 و نیم درجه افزایش  دما داشته‌ایم. این گرمای هوا و همچنین کاهش رطوبت هوا احتمال بروز آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع را افزایش می‌دهد و فضا را برای ایجاد حریق مستعد می‌کند.

 وی با اشاره به اینکه در دو ماهه نخست سال 94 نسبت به سال 93، تعداد حریق‌ها 20 درصد کاهش داشته است، گفت: اما در مورد سطح آتش‌سوزی‌ها حدود 50 درصد افزایش را داشته‌ایم. البته در ماه خرداد، آتش‌سوزی‌های ایلام نیز این آمار را تغییرات اساسی خواهد داد.

30 درصد جنگل‌ها بیمار هستند

سبزعلی همچنین ضمن اظهار نگرانی نسبت به افزایش حریق‌ها در فصل گرما اظهار کرد: با توجه به اینکه 30 درصد جنگل‌های ما دچار آفت و بیماری هستند، این موارد منجر به خشکی درختان و مستعدشدن بیشتر جنگل‌ها برای آتش‌سوزی می‌شود.

فرمانده یگان حفاظت از جنگل‌ها همچنین در ارتباط با اینکه چند درصد از آتش سوزی‌ها  سبب ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیر به جنگل‌های کشور می‌شوند، گفت:کمتر از 5 درصد آتش‌سوزهای رخ داده در جنگل‌ها و مراتع کشور سبب ایجاد آسیب‌های جبران‌ناپذیر خواهد شد.

شرایط مناسب احیا، در کشور ما وجود ندارد

در ارتباط با این اظهارنظر فرمانده یگان حفاظت جنگل‌ها، «هومن روانبخش»، متخصص جنگل‌شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه سمنان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، گفت: این اظهارنظر  از نظر تئوری کاملا درست است، اما در عمل ممکن نیست.

وی با بیان اینکه بیشتر آتش سوزی‌ها در کشور منشاء انسانی دارد، توضیح داد: برای احیا جنگل‌ها باید شرایطی وجود داشته باشد از جمله اینکه در جنگل آتش گرفته، درختان پایه مادری باید باقی مانده باشند تا بتوانند بذردهی کنند و این بذرها نیز نهال‌هایی را به وجود آورند، اما در کشور ما در جنگل‌هایی مانند جنگل‌های زاگرس پایه‌های مادری در سال‌های اخیر به دلیل قطع بی‌رویه بسیار کاهش پیدا کرده‌اند، و احتمال رویش مناسب نهال نیز به دلیل چرای دام و فرسایش خاک نیز بسیارضعیف است، از طرفی دیگر با بحث جمع‌آوری بذرها از سوی مردم و لگد کوب‌شدن نهال‌ها توسط دام‌ها نیز روبرو هستیم.

روانبخش ادامه داد: حتی اگر فرض را بر این بگیریم که چند  پایه مادری نیز بر جای بماند، توان آن را ندارند که جنگل را به صورت طبیعی احیا کنند،اگر هم بذری به زمین افتاد و نهالی سبز شد، نیاز است که جنگل کاملا حفاظت شده باشد تا دام و گردشگر وارد جنگل نشده و نهال‌ها دچار کوبیدگی نشوند و از بین نروند. یعنی حداقل به 5 تا 10 سال قرق نیازاست ،تا این جنگل‌ها بتواند، احیای  خود به طور طبیعی را آغاز کنند .

امیدی به جنگل کاری مصنوعی نیست

وی با اشاره به شیوه‌های مصنوعی جنگل‌کاری، گفت: نهال‌کاری نمی‌تواند؛ پاسخگوی احیای جنگل‌های از دست رفته شود. زیرا نهال‌ها نیاز به حمایت، حفاظت، وجود گونه‌های پرستار و صرف هزینه زیاد دارند، به همین علت درصد موفقیت جنگل‌کاری‌ها خیلی بالا نبوده و امیدی به جنگل‌کاری مصنوعی نیست.

این متخصص جنگل‌شناسی در پاسخ به اینکه چه میزان زمان نیاز است تا جنگل‌هایی مانند جنگل‌های ایلام و گلستان دوباره احیا شوند، اظهار کرد: اگر بخواهیم بگوییم؛ چقدر زمان می‌برند تا  این جنگل ها به حالت اولیه خود باز گردند، باید بگوییم که در جنگل‌های ایلام حداقل 100 و در جنگل‌های ارس گلستان حداقل 400 تا 500 سال زمان نیاز است.  هرچند که در مورد قسمت‌هایی که پوشش گیاهی دیگری مانند درختچه های زالزالک دارند، این زمان کوتاه‌تر است.

وی با تاکید بر این مساله که اگر این آتش‌سوزی‌ها 100 سال پیش رخ می‌داد، جنگل‌های زاگرسی در طی 15 سال دوباره احیا می‌شدند، افزود: اکنون ما در کشور با تغییر اقلیم و افزایش جمعیت روبرو هستیم که هر دو این مسائل  به جنگل‌ها فشار می‌آورند و مانعی بر سر راه احیا جنگل هستند، به همین علت دیگر احیا جنگل‌ها به راحتی صورت نخواهد گرفت.