ایلنا گزارش می‌دهد؛
خرید و فروش غیرقانونی کلیه در سایه موسسه‌های خیریه
خیریه‌هایی که در حوزه درمانی فعالیت میکنند، بارها توانسته‌اند با کمک به بیماران مسیر سخت دست‌یابی به سلامت را برای آنها هموار کنند. از این رو نمی‌توان جایگاه خیریه‌ها به عنوان مراکزی که خدمات خیرخواهانه‌ای را به نیازمندان ارائه می‌دهند، نادیده گرفت. اما سوال این است که آیا رفتار‌های غیرقانونی از سوی خیریه‌ها به صرف اقدامات خیرخواهانه‌ای که انجام می‌دهند، توجیه پذیر است؟
به گزارش خبرنگار ایلنا، این روز‌ها خبر‌هایی از فعالیت برخی خیریه‌ها در موضوع اهداء کلیه به گوش می‌رسد. در این مسیر اهداکننده و متقاضی دریافت کلیه در انجمن ثبت‌نام و پس از تکمیل ثبت‌نام با توصیه انجمن به آزمایشگاه مراجعه میکنند تا مراحل آزمایش انجام شود. در ادامه اگر جواب آزمایش‌ها مثبت بود، پول به حساب انجمن واریز می‌شود و بعد از اینکه عمل پیوند انجام شد، فرد اهداکننده با در دست داشتن نامه‌ای از بیمارستان که تاییدکننده عمل پیوند وی است به انجمن مراجعه کرده و چک به مبلغ قرارداد را دریافت می‌کند. این در حالی است که طبق قانون و آنچه وزارت بهداشت در زمینه پیوند اعضاء تعریف کرده، این نوع فعالیت‌ها غیرقانونی است.
22 میلیون تومان به اهداکننده کلیه پول دادیم
رحیمی یکی از کسانی است که از طریق خیریه‌ای در اصفهان پیوند کلیه برادرش را انجام داده است. او به خبرنگار ایلنا، می‌گوید: برای پیوند کلیه ۶ سال در نوبت بودیم، اما نوبت به ما نرسید. طولانی شدن این زمان باعث شد که در شهرستان‌های مختلف پیگیر پیوند کلیه شویم، در این مسیر با این انجمن خیریه آشنا شدیم، اما به ما گفتند؛ افرادی که ثبت‌نام می‌شوند، اهالی اصفهان هستند و اولویت ما نیز بیماران اصفهان است. تصمیم گرفتیم؛ اهداکننده را خودمان پیدا کنیم و برای سریع‌تر شدن روند پیوند از انجمن کمک بگیریم.
وی افزود: به صورت اتفاقی با اهداکننده کلیه برادرم آشنا شدیم، اهل سنندج بود و مشکل مالی داشت. به او گفتیم که با مراجعه به انجمن مراحل ثبت‌نام را طی کند تا بتوانیم آزمایش‌های لازم را انجام دهیم. انجمن ۱۸ میلیون تومان برای کلیه قیمت‌گذاری کرده بود، اما با توجه به اینکه توان مالی داشتیم، مبلغ ۲۳ میلیون تومان را برای اهدا کننده در نظر گرفتیم. البته ۲۲ میلیون تومان را نقدا پرداخت کردیم و یک میلیون تومان را هم مسئول انجمن گفت که خود دولت به عنوان هدیه به حساب اهدا کننده واریز می‌کند. در نهایت هم در بیمارستانی در اصفهان عمل پیوند را انجام دادیم.
پیش از این مصطفی قاسمی رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی که با کمال تاثر چند روز پیش دار فانی را وداع گفت در واکنش به فعالیت انجمن‌ها در خرید و فروش کلیه، به خبرنگار ایلنا گفته بود: این موضوع سبب شده است که حق کسانی که در انتظار دریافت کلیه هستند، ضایع شود. ضمن اینکه طبق مجوزی که پلیس امنیت و وزارت کشور به ما داده است، فعالیت انجمن بیماران کلیوی در سطح ملی انجام می‌شود و کسی نمی‌تواند؛ موازی با انجمن فعالیت‌هایی را دنبال کند. اگر گروهی این کار را انجام دهد، خلاف عمل کرده است.
با انجمن حمایت از بیماران پیوندی ارتباط نداریم!
یکی از انجمن‌های خیریه‌ای که با بیماران کلیوی ارتباط دارد، انجمن بهداشتی و درمانی خیریه حضرت ابوالفضل است. این انجمن در استان اصفهان فعال بوده و بیش از 200 مرکز فعال در این استان دارد.
احمد فامیل دردشتی مدیرعامل این انجمن در گفت وگو با خبرنگار ایلنا درباره اقدامات انجمن خیریه حضرت ابوالفضل برای بیماران کلیوی، می‌گوید: انجمن خیریه حضرت ابوالفضل 25 سال است که تاسیس شده و به صورت مستقل کار می‌کند و با انجمن حمایت از بیماران پیوندی ارتباطی ندارد.
وی افزود: در سال 67 یکی از بنیانگذاران خیریه متوجه بیماری کلیه‌اش شد و با رفت و آمد‌هایی که به بیمارستان داشت، متوجه مشکلات مردمی شد که با این بیماری درگیر هستند؛ بیمارانی که کلیه خود را از دست داده بودند و یا به دلیل مشکلات اقتصادی قادر به تامین هزینه‌های درمان خود نبودند. از این رو این انجمن خیریه با نگاه ویژه به بیماران کلیوی در سال 69 به ثبت رسید، البته به غیر از بیماران کلیوی، بیماران دیگر را نیز تحت پوشش دارد.
وی با بیان اینکه این انجمن مشکلات درمانی و دارویی بیماران را پیگیری می‌کند، افزود: بیماران از شیراز، مشهد، اصفهان، کرمانشاه و شهرستان‌های دیگر به این خیریه مراجعه میکنند.
فامیل دردشتی درباره نحوه کمک انجمن خیریه حضرت ابوالفضل به بیماران کلیوی برای پیوند کلیه، گفت: خوشبختانه یا بدبختانه 37 درصد از پیوندهای کلیه از مرگ مغزی است، چند سال است که فعالیت در این باره در برخی خیریه‌های استان اصفهان شروع شده است.
وی می‌گوید: پیش از این وضعیت بیماران این گونه بود که از شهرستان‌های مختلف به ما مراجعه می‌کردند و الان هم خیلی از بیماران به خیریه ما مراجعه میکنند.
این عضو خیریه حضرت ابوالفضل بر این عقیده است که در گذشته اقدامات غیرقانونی زیادی درباره اهداء کلیه صورت می‌گرفت و امروز شیوه کلاه‌برداری‌ها عوض شده است. ما با تلاشمان کمک می‌کنیم، بی‌قانونی‌ها حل شود.
وی با بیان اینکه اگر بیماری به انجمن مراجعه کند و توان مالی داشته باشد، خودش هزینه‌های پیوند را تقبل می‌کند، می‌افزاید: در این مسیر رابطه بیمار و اهداکننده کلیه در حد انجام آزمایشات است و ارتباطی با یکدیگر ندارند و پس از انجام پیوند، اهداکننده، هدایای خود را از طریق انجمن دریافت می‌کند.
مدیرعامل انجمن خیریه حضرت ابوالفضل، می‌گوید: هدیه‌ای که به فرد اهداکننده داده می‌شود، توافقی است. البته برای کلیه، قیمت‌های خیلی بالایی پیشنهاد می‌شود. نکته این است که بحث دلال بازی در کار خیریه مطرح نیست و ما سعی می‌کنیم که قیمت مناسبی از سوی دریافت کننده، پرداخت شود. این قرار بین اهداکننده و گیرنده گذاشته می شود و در نهایت مبلغی در حدود 20 تا 22 میلیون پرداخت می‌شود. در این میان اگر دریافت کننده توان مالی نداشته باشد، انجمن حضرت ابوالفضل با کمک خیرین به وی کمک می‌کند.
وی درباره ارتباط خیریه با انجمن حمایت از بیماران پیوندی نیز گفت: هیچ ارتباطی با انجمن نداریم و هر کدام در استان به صورت مستقل عمل می‌کنیم.
فامیل دردشتی در پاسخ به اینکه چرا این ارتباط شکل نمی‌گیرد، می‌گوید: ارتباط خیریه با انجمن در حد مسائل اولیه است. به طور مثال اگر اهدا کننده‌ای به انجمن مراجعه کند، اما گروه خونی وی در لیست انجمن نباشد، بیمار به ما معرفی می‌شود و بالعکس. در باقی موارد با یکدیگر همکاری نداریم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا مشکلی برای انجام عمل پیوند از این طریق وجود ندارد، گفت: مشکلی برای انجام عمل وجود ندارد. خود بیمارستان‌ها می دانند که در سال ما تعداد زیادی از بیماران دیالیزی را مورد حمایت قرار می‌دهیم. در اصفهان بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی الزهرا، شریعتی، نور و علی اصغر عمل پیوند را انجام می‌دهند و عمل پیوند در هر بیمارستانی که خود بیمار پیشنهاد بدهد، انجام می‌شود.
مشخص نیست؛ از این دست خیریه‌ها که در شهرها و شهرستان‌ها خدماتی را برای پیوند کلیه به بیماران ارائه می دهند، چه تعداد باشد، اما مصطفی قاسمی رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی به ایلنا گفته بود؛ خیلی تلاش کردیم که ورود انجمن‌ها به بحث اهداء کلیه را سامان دهی کنیم ولی با این وجود حریف برخی از آنها نشدیم.
هیچ انجمن خیریه‌ای اجازه فعالیت در حوزه پیوند کلیه را ندارد
گرچه وزیر بهداشت عنوان کرده که بر سر دوراهی خرید و فروش کلیه قرار گرفته است. اما به نظر می آید؛ تاکنون برنامه مناسبی برای این موضوع در نظر گرفته نشده، چرا که هنوز بر در و دیوار شهر تبلیغات خرید و فروش کلیه دیده می‌شود و سایت‌هایی نیز در این باره وارد کار شده‌اند. اما سوال این است که آیا نمی‌توان به خدمات چنین خیریه‌هایی نیز سامان داد؟
این مسائل در حالی رخ می دهد که کتایون نجفی زاده رئیس اداره پیوند وزارت بهداشت در گفت و گو با ایلنا درباره فعالیت خیریه‌ها در موضوع پیوند کلیه، عنوان می‌کند: فقط و فقط اجازه فعالیت درباره پیوند کلیه از سوی وزارت بهداشت به انجمن‌حمایت از بیمارن پیوندی داده شده است و بیمارستان‌ها نیز موظف هستند که با دریافت نامه و انجام بررسی های لازم درباره بیمار و اهداکننده، عمل پیوند را انجام دهند. هیچ انجمن خیریه ای هرچقدر هم که صلاحیت داشته باشد، اجازه کار در این زمینه را ندارد.
گزارش: منا شیشه‌گران
